του Χρήστου Μάτη*
Η ιστορία στις δημοτικές εκλογές του 2010 κατέγραψε μία μεγάλη ανατροπή. Η ΝΔ έχασε μετά από 24 χρόνια τους δήμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, τους οποίους είχε κερδίσει το 1986 μετά από 11 χρόνια κυριαρχίας της κεντροαριστεράς.
Όμως αυτή, καλώς ή κακώς, είναι η πρώτη ανάγνωση του αποτελέσματος. Σημαντική μεν, διότι σηματοδοτεί μία ανατροπή. Αλλά δυστυχώς επιφανειακή.
Το βασικό θέμα που έχει να αναλύσει το ελληνικό πολιτικό προσωπικό, δεν είναι η εκλογή Καμίνη και Μπουτάρη, αλλά η διαδικασία με την οποία έγινε.
Το 2006 στον δήμο της Αθήνας η εκλογή του Νικήτα Κακλαμάνη είχε γίνει με το 53% του συνόλου των εγγεγραμμένων να ψηφίζει έγκυρα, ενώ αντίστοιχα του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου στη Θεσσαλονίκη στο δεύτερο γύρο με το 56% των ψηφοφόρων.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο μεν Γιώργος Καμίνης εξελέγη άνετα, με το 30,42% να προσέρχεται στις κάλπες, ενώ ο Γιάννης Μπουτάρης οριακά με το 42% των ψηφοφόρων.
Προφανώς δεν υπάρχει ζήτημα νομιμοποίησης της εκλογής.
Το ζήτημα, το οποίο αναδεικνύεται, αφορά στη νομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος με το οποίο διοικείται η χώρα, αλλά συγχρόνως αναδεικνύει τεράστια πολιτικά προβλήματα.
Όμως αυτή, καλώς ή κακώς, είναι η πρώτη ανάγνωση του αποτελέσματος. Σημαντική μεν, διότι σηματοδοτεί μία ανατροπή. Αλλά δυστυχώς επιφανειακή.
Το βασικό θέμα που έχει να αναλύσει το ελληνικό πολιτικό προσωπικό, δεν είναι η εκλογή Καμίνη και Μπουτάρη, αλλά η διαδικασία με την οποία έγινε.
Το 2006 στον δήμο της Αθήνας η εκλογή του Νικήτα Κακλαμάνη είχε γίνει με το 53% του συνόλου των εγγεγραμμένων να ψηφίζει έγκυρα, ενώ αντίστοιχα του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου στη Θεσσαλονίκη στο δεύτερο γύρο με το 56% των ψηφοφόρων.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο μεν Γιώργος Καμίνης εξελέγη άνετα, με το 30,42% να προσέρχεται στις κάλπες, ενώ ο Γιάννης Μπουτάρης οριακά με το 42% των ψηφοφόρων.
Προφανώς δεν υπάρχει ζήτημα νομιμοποίησης της εκλογής.
Το ζήτημα, το οποίο αναδεικνύεται, αφορά στη νομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος με το οποίο διοικείται η χώρα, αλλά συγχρόνως αναδεικνύει τεράστια πολιτικά προβλήματα.
Η μείωση της συμμετοχής
Η μείωση της συμμετοχής, η οποία καταγράφηκε και στις βουλευτικές εκλογές του 2012, στις οποίες “κρεμόταν η τύχη της χώρας από μία κλωστή”, έχει πολλές ερμηνείες. Κατά τη γνώμη μου, όμως,
σημαντικότερη είναι η πεποίθηση του εκλογικού σώματος, της κοινωνίας δηλαδή, ότι η πολιτική διαδικασία θα έχει ελάχιστες διαφορές, αν επιλεγεί να διοικήσει ο α’ ή ο β’ υποψήφιος.
Η αξιοπιστία της πολιτικής διαδικασίας βρίσκεται στο ναδίρ και αυτό είναι αποτέλεσμα της αξιοπιστίας αυτών, οι οποίοι διεκδικούν να την ασκούν.
Δίνουν την εντύπωση ότι η μόνη σταθερά σε μία εποχή τεράστιας αβεβαιότητας είναι η επιθυμία τους να διατηρήσουν τα προνόμια που τους έχει παραχωρήσει το σύστημα που υπηρετούν.
Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να έχει καταστεί στρατηγική πολιτική επιλογή η μείωση των μισθοδοτουμένων από το δημόσιο ταμείο, αλλά να διατηρείται ακέραιος ο αριθμός των συμβούλων, όλων όσων εφαρμόζουν
Η μείωση, όμως, της συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία δεν έχει μόνο ερμηνείες, αλλά και συνέπειες.
Διότι αυξάνει το ειδικό βάρος και την επιρροή οργανωμένων ομάδων στη διαχείριση των δημοσίων Οι οργανωμένες ομάδες θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να είναι οι κομματικές βάσεις, οι οποίες να επιβάλλουν υποψηφίους με την άνεση που έχουν στην κατεύθυνση της ψήφου.
Όμως, όσοι παρακολουθούν τις εσωτερικές διαδικασίες στα κόμματα, γνωρίζουν ότι η εσωκομματική διαδικασία έχει εξελιχθεί σε υπόθεση λίγων στελεχών και πολλών αναλογικά υπαλλήλων του κόμματος.
Γιατί το ίδιο το κομματικό σύστημα της χώρας προωθούσε τη συμμετοχή σε αυτές τις διαδικασίες ως ενέχυρο για την εξυπηρέτηση προσωπικών υποθέσεων.
Αυτό ανήκει πλέον στο παρελθόν για τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Πρακτικά, τα κόμματα όχι διορισμό δεν μπορούν να κάνουν, αλλά ούτε κλήση να σβήσουν.
σημαντικότερη είναι η πεποίθηση του εκλογικού σώματος, της κοινωνίας δηλαδή, ότι η πολιτική διαδικασία θα έχει ελάχιστες διαφορές, αν επιλεγεί να διοικήσει ο α’ ή ο β’ υποψήφιος.
Η αξιοπιστία της πολιτικής διαδικασίας βρίσκεται στο ναδίρ και αυτό είναι αποτέλεσμα της αξιοπιστίας αυτών, οι οποίοι διεκδικούν να την ασκούν.
Δίνουν την εντύπωση ότι η μόνη σταθερά σε μία εποχή τεράστιας αβεβαιότητας είναι η επιθυμία τους να διατηρήσουν τα προνόμια που τους έχει παραχωρήσει το σύστημα που υπηρετούν.
Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να έχει καταστεί στρατηγική πολιτική επιλογή η μείωση των μισθοδοτουμένων από το δημόσιο ταμείο, αλλά να διατηρείται ακέραιος ο αριθμός των συμβούλων, όλων όσων εφαρμόζουν
Η μείωση, όμως, της συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία δεν έχει μόνο ερμηνείες, αλλά και συνέπειες.
Διότι αυξάνει το ειδικό βάρος και την επιρροή οργανωμένων ομάδων στη διαχείριση των δημοσίων Οι οργανωμένες ομάδες θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να είναι οι κομματικές βάσεις, οι οποίες να επιβάλλουν υποψηφίους με την άνεση που έχουν στην κατεύθυνση της ψήφου.
Όμως, όσοι παρακολουθούν τις εσωτερικές διαδικασίες στα κόμματα, γνωρίζουν ότι η εσωκομματική διαδικασία έχει εξελιχθεί σε υπόθεση λίγων στελεχών και πολλών αναλογικά υπαλλήλων του κόμματος.
Γιατί το ίδιο το κομματικό σύστημα της χώρας προωθούσε τη συμμετοχή σε αυτές τις διαδικασίες ως ενέχυρο για την εξυπηρέτηση προσωπικών υποθέσεων.
Αυτό ανήκει πλέον στο παρελθόν για τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Πρακτικά, τα κόμματα όχι διορισμό δεν μπορούν να κάνουν, αλλά ούτε κλήση να σβήσουν.
…και οι οργανωμένες ομάδες συμφερόντων…
Αυτή η αδυναμία των κομμάτων να επηρεάσουν την πολιτική διαδικασία έχει αφήσει πολύ χώρο σε οργανωμένες ομάδες, οι οποίες εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα.
Όταν στο Δήμο της Θεσσαλονίκης η εκλογή κρίθηκε με διαφορά 329 ψήφων, είναι προφανές ότι η μετακίνηση τέτοιων ομάδων από την μία πλευρά στην άλλη, δημιουργεί αλλαγή στην ισορροπία.
Τι θα σήμαινε, για παράδειγμα, η κοινή θέση των καταστηματαρχών σε μία συγκεκριμένη περιοχή εστίασης στην οποία λειτουργούν 82 επιχειρήσεις (το παράδειγμα δεν είναι τυχαίο) με την προσδοκία χαλαρότερης
αστυνόμευσης ή επιείκειας στην επιβολή των προστίμων;
Ποιος ωφελείται, για παράδειγμα, από την προώθηση της επιχειρηματικότητας “του καφέ” που έχει κατακλύσει τον Δήμο Θεσσαλονίκης, όπου σήμερα λειτουργούν πάνω από 6.000 τέτοιες επιχειρήσεις;
Οι αφελείς που επενδύουν σε αυτές τις επιχειρήσεις και πολύ σύντομα χάνουν τα λεφτά τους, ή οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που τις φιλοξενούν;
Πόσο παράλογη είναι η σκέψη ότι οι ιδιοκτήτες των ακινήτων, ειδικά στο κέντρο της πόλης, στηρίζουν αυτούς που προωθούν τα συμφέροντά τους, δηλαδή να μην μένουν άδεια τα μαγαζιά τους;
Η κατάρρευση του κομματικού συστήματος και η απονομιμοποίηση του πολιτικού προσωπικού δίνει άλλες δυνατότητες πολιτικής εκπροσώπησης.
Το ζήτημα δεν είναι αν θα αλλάξει το εκλογικό σύστημα στις δημοτικές εκλογές, αλλά να έχουν μελετηθεί οι συνέπειες από την αλλαγή και να υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για τις παρενέργειές τους.
Όταν στο Δήμο της Θεσσαλονίκης η εκλογή κρίθηκε με διαφορά 329 ψήφων, είναι προφανές ότι η μετακίνηση τέτοιων ομάδων από την μία πλευρά στην άλλη, δημιουργεί αλλαγή στην ισορροπία.
Τι θα σήμαινε, για παράδειγμα, η κοινή θέση των καταστηματαρχών σε μία συγκεκριμένη περιοχή εστίασης στην οποία λειτουργούν 82 επιχειρήσεις (το παράδειγμα δεν είναι τυχαίο) με την προσδοκία χαλαρότερης
αστυνόμευσης ή επιείκειας στην επιβολή των προστίμων;
Ποιος ωφελείται, για παράδειγμα, από την προώθηση της επιχειρηματικότητας “του καφέ” που έχει κατακλύσει τον Δήμο Θεσσαλονίκης, όπου σήμερα λειτουργούν πάνω από 6.000 τέτοιες επιχειρήσεις;
Οι αφελείς που επενδύουν σε αυτές τις επιχειρήσεις και πολύ σύντομα χάνουν τα λεφτά τους, ή οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που τις φιλοξενούν;
Πόσο παράλογη είναι η σκέψη ότι οι ιδιοκτήτες των ακινήτων, ειδικά στο κέντρο της πόλης, στηρίζουν αυτούς που προωθούν τα συμφέροντά τους, δηλαδή να μην μένουν άδεια τα μαγαζιά τους;
Η κατάρρευση του κομματικού συστήματος και η απονομιμοποίηση του πολιτικού προσωπικού δίνει άλλες δυνατότητες πολιτικής εκπροσώπησης.
Το ζήτημα δεν είναι αν θα αλλάξει το εκλογικό σύστημα στις δημοτικές εκλογές, αλλά να έχουν μελετηθεί οι συνέπειες από την αλλαγή και να υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για τις παρενέργειές τους.
Το σύστημα είναι ο τρόπος εκλογής. “Το προτεινόμενο μοντέλο αποτρέπει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ακραίες πρακτικές λαϊκισμού και πελατειακών σχέσεων”, έγραψε την προηγούμενη Δευτέρα στο ΕΘΝΟΣ, ο
αναπληρωτής υπουργός εσωτερικών Λεωνίδας Γρηγοράκος.
Αρκεί να μην έχουμε στο μεταξύ τη μετατροπή της πελατειακής σχέσης συγκεκριμένων ομάδων με την πολιτική εξουσία σε απευθείας συστατικό μέρος ενός συνασπισμού συμφερόντων που διαχειρίζεται την πολιτική εξουσία.
Και μάλιστα μη πολιτικού.
αναπληρωτής υπουργός εσωτερικών Λεωνίδας Γρηγοράκος.
Αρκεί να μην έχουμε στο μεταξύ τη μετατροπή της πελατειακής σχέσης συγκεκριμένων ομάδων με την πολιτική εξουσία σε απευθείας συστατικό μέρος ενός συνασπισμού συμφερόντων που διαχειρίζεται την πολιτική εξουσία.
Και μάλιστα μη πολιτικού.
*Ο Χρήστος Μάτης είναι δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης
—
Άρθρο που φιλοξενείται στη FREE SUNDAY.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Εδώ εκτονώνεστε ...