Οι αρχηγοί Γιώργος Κολλημένος και Αριστοτέλης Τσιφλάκος
"Οι δειλοί που προδίδουν πατριώτες στους Ούνους, επειδή φοβούνται τον
θάνατο, να ξέρουν πως τους την έχουμε στημένη, πως είναι
καταδικασμένοι, και με την πρώτη ευκαιρία θα εξοντωθούν σα ζώα". Αυτό το
χαρακτηριστικό απόσπασμα από την παράνομη, τον Απρίλιο του 1942,
εφημερίδα του γαλλικού κομμουνιστικού κόμματος "L' Humanite", διαβάζουμε
στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του Ιάσονα Χανδρινού "Το τιμωρό χέρι του
λαού. Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα
1942-1944", που κυκλοφόρησε πριν από δυο μήνες από τις εκδόσεις Θεμέλιο
και παρουσιάζεται μεθαύριο Τρίτη (7.30 μ.μ.) στην ΕΣΗΕΑ από τον ιστορικό
Πολυμέρη Βόγλη, τον πολιτικό επιστήμονα Ηλία Νικολακόπουλο και τον
βετεράνο του ΕΛΑΣ Αθήνας Στέλιο Ζαμάνο.
Η έρευνα του νεαρού ιστορικού βάζει στο μικροσκόπιο τον άγνωστο μέχρι τώρα πόλεμο ανάμεσα στο ΕΑΜ και τις κατοχικές δυνάμεις στην Αθήνα και τον Πειραιά επιχειρώντας να φωτίσει τη λειτουργία και τη δράση του "σιδερένιου βραχίονα του κόμματος", μιας από τις πιο σκοτεινές υποθέσεις της σκληρής έτσι κι αλλιώς δεκαετίας του '40. Παρακολουθώντας τη ραγδαία ανάπτυξη του μαζικού ΕΑΜικού κινήματος στην πρωτεύουσα, το βιβλίο καταγράφει τον ατελείωτο κύκλο συγκρούσεων των δυνάμεων της Αντίστασης με τις ελληνικές και γερμανικές αρχές ασφαλείας που επιδίωκαν την καταστολή και την εξόντωσή τους. "Την κατάσταση στην Αθήνα κατά την περίοδο 1943-44 συνθέτουν αφ' ενός η όξυνση της ναζιστικής τρομοκρατίας και του ένοπλου δωσιλογισμού και αφετέρου η προσπάθεια του ΕΑΜ να οργανώσει τον ένοπλο αγώνα του ΕΛΑΣ στις συνοικίες της πρωτεύουσας, χρησιμοποιώντας παράλληλα την ΟΠΛΑ ως μηχανισμό περιφρούρησης, αρχικά, και ανταπόδοσης των πληγμάτων στη συνέχεια.
Με λίγα λόγια η ΟΠΛΑ επιτελεί αμυντικό ρόλο και παράλληλα οργανωμένη προσπάθεια τιμωρίας δωσιλόγων, πληροφοριοδοτών και γενικά δραστήριων, στοχοποιημένων αντιπάλων του ΕΑΜ. Στις συνθήκες ενός ολοκληρωτικού πολέμου με οριοθετημένα στρατόπεδα, η ΟΠΛΑ δεν εκτελεί "ιδεολογικούς αντιπάλους" αλλά ανθρώπους που καταδίδουν αντιστασιακούς, αποθήκες όπλων και τροφίμων, γιάφκες, υλικό" εξηγεί ο Ιάσονας Χανδρινός. Άλλωστε η μελέτη του τούτο ακριβώς επιχειρεί να επισημάνει: τον στρατηγικό ρόλο της ΟΠΛΑ στην περίοδο της Κατοχής, αποκαθιστώντας τον αντιστασιακό χαρακτήρα μιας οργάνωσης που επί δεκαετίες έχει καταγραφεί μονοσήμαντα στο εθνικό συλλογικό και τον δημόσιο λόγο ως μηχανισμός εξόντωσης αντιφρονούντων του ΚΚΕ.
Η έρευνα του νεαρού ιστορικού βάζει στο μικροσκόπιο τον άγνωστο μέχρι τώρα πόλεμο ανάμεσα στο ΕΑΜ και τις κατοχικές δυνάμεις στην Αθήνα και τον Πειραιά επιχειρώντας να φωτίσει τη λειτουργία και τη δράση του "σιδερένιου βραχίονα του κόμματος", μιας από τις πιο σκοτεινές υποθέσεις της σκληρής έτσι κι αλλιώς δεκαετίας του '40. Παρακολουθώντας τη ραγδαία ανάπτυξη του μαζικού ΕΑΜικού κινήματος στην πρωτεύουσα, το βιβλίο καταγράφει τον ατελείωτο κύκλο συγκρούσεων των δυνάμεων της Αντίστασης με τις ελληνικές και γερμανικές αρχές ασφαλείας που επιδίωκαν την καταστολή και την εξόντωσή τους. "Την κατάσταση στην Αθήνα κατά την περίοδο 1943-44 συνθέτουν αφ' ενός η όξυνση της ναζιστικής τρομοκρατίας και του ένοπλου δωσιλογισμού και αφετέρου η προσπάθεια του ΕΑΜ να οργανώσει τον ένοπλο αγώνα του ΕΛΑΣ στις συνοικίες της πρωτεύουσας, χρησιμοποιώντας παράλληλα την ΟΠΛΑ ως μηχανισμό περιφρούρησης, αρχικά, και ανταπόδοσης των πληγμάτων στη συνέχεια.
Με λίγα λόγια η ΟΠΛΑ επιτελεί αμυντικό ρόλο και παράλληλα οργανωμένη προσπάθεια τιμωρίας δωσιλόγων, πληροφοριοδοτών και γενικά δραστήριων, στοχοποιημένων αντιπάλων του ΕΑΜ. Στις συνθήκες ενός ολοκληρωτικού πολέμου με οριοθετημένα στρατόπεδα, η ΟΠΛΑ δεν εκτελεί "ιδεολογικούς αντιπάλους" αλλά ανθρώπους που καταδίδουν αντιστασιακούς, αποθήκες όπλων και τροφίμων, γιάφκες, υλικό" εξηγεί ο Ιάσονας Χανδρινός. Άλλωστε η μελέτη του τούτο ακριβώς επιχειρεί να επισημάνει: τον στρατηγικό ρόλο της ΟΠΛΑ στην περίοδο της Κατοχής, αποκαθιστώντας τον αντιστασιακό χαρακτήρα μιας οργάνωσης που επί δεκαετίες έχει καταγραφεί μονοσήμαντα στο εθνικό συλλογικό και τον δημόσιο λόγο ως μηχανισμός εξόντωσης αντιφρονούντων του ΚΚΕ.