Ο Μύθος του Πελατειακού Κράτους

ΠΗΓΗ: Μωρίας Εγκώμιον

Σουλτάνης Γρ.

Ο μύθος του πελατειακού κράτους, έχει γίνει η βασική ιδέα της καθεστωτικής ιδεολογίας, με την οποία η κυρίαρχη τάξη ενορχηστρώνει την αναγκαία συναίνεση, για την καρατόμηση του κοινωνικού κράτους και την κινεζοποίηση των εργαζόμενων. Το επιχείρημα εδράζεται στο υποτιθέμενο γεγονός ότι το πελατειακό κράτος είναι κατασκεύασμα συλλήβδην της μεταπολίτευσης, δηλαδή όλων των τάξεων, και αποτελεί απόδειξη του ότι «ξοδεύαμε περισσότερα από όσα παράγαμε». Η θυμική ισχύς αυτού του επιχειρήματος-που διεγείρει την ευθιξία του κάθε νοικοκυραίου-, είναι ιδιαίτερα φανερή στις αυτοχειρίες αλλά και στην συλλογική οσφυοκαμψία. Η ίδια ρητορική και μηχανισμός ελέγχου, χρησιμοποιήθηκε σε όλες τις χώρες των PIGS, προκειμένου να μην υπάρξουν μαζικές αντιδράσεις στην κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους και των εργασιακών δικαιωμάτων. Η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι δεν υπήρξε πελατειακό κράτος, αλλά ένα κράτος φέουδο μιας τάξης, σε βάρος των χαμηλών τάξεων. 

Το αξιοπερίεργο είναι ότι ακόμη και μια μερίδα της αριστεράς-εκτός βέβαια της νεοφιλελεύθερης, τύπου ΔΗΜΑΡ-, έχει αποδεχτεί και ενσωματώσει στο λεξιλόγιό της τον εν λόγω μύθο.

Το «πελατειακό» κράτος

Η ιδέα του πελατειακού κράτους ξεκίνησε στα πλαίσια της κριτικής στο σύστημα της μεταπολίτευσης-τουλάχιστον δύο δεκαετίες πριν-, από μαρξιστές διανοουμένους, με βάση την άποψη ότι η εξουσιαστική ελίτ, για την νομιμοποίηση των επιλογών της, ανέπτυξε ένα σύστημα πατρωνίας με τα μέλη των χαμηλών τάξεων και με αυτό τον τρόπο επιτύγχανε ταυτόχρονα τον έλεγχό τους. Στη πορεία, μια μερίδα κοινωνιολόγων, απέδωσε στην έννοια ένα διαφορετικό περιεχόμενο: το πελατειακό κράτος ήταν το πεδίο συναίνεσης της ελίτ με τις κατώτερες τάξεις, για την από κοινού εκμετάλλευση του κράτους, στα πλαίσια ενός κορπορατικού μοντέλου. Τελικά, η επικράτηση της δεύτερης άποψης, κατέστησε την έννοια αρκετά δημοφιλή, ώστε να γίνει τρέχουσα αναλυτική εννοιολογική κατηγορία και να χρησιμοποιηθεί ως κύριο εργαλείο της νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης.

Η νεοφιλελεύθερη ρητορική περί πελατειακού κράτους είναι ευδιάκριτη στη φράση που χρησιμοποίησε το ΠΑΣΟΚ και πριν από αυτό η ιρλανδική και πορτογαλική Δεξιά: «μαζί τα φάγαμε». Δηλαδή, είμαστε όλοι ένα έθνος, μία οικογένεια και όλοι μαζί δημιουργήσαμε τα ελλείμματα και το χρέος, το υπερτροφικό κράτος, και γι αυτό επιβάλλεται η εθνική βιοπολιτική αναμόρφωση. 

Δύσπιστος ο διεθνής Τύπος για την αποτελεσματικότητα της συμφωνίας

Δύο μεγάλες εφημερίδες, η αμερικανική Wall Street Journal και η βρετανική Financial Times δεν συμμερίζονται τους πανηγυρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης περί «νέας σελίδας» μετά τη συμφωνία των Βρυξελλών. Η πρώτη κάνει λόγο για αισιόδοξες προβλέψεις οι οποίες δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα επαληθευτούν, ενώ η δεύτερη χαρακτηρίζει αμφίβολη την αποτελεσματικότητα της συμφωνίας. Και ο οίκος Fitch, παρότι χαρακτηρίζει θετική την απόφαση  του Eurogroup, τονίζει πως παραμένουν οι κίνδυνοι.
«Η πολυαναμενόμενη συμφωνία του Eurogroup δίνει στην Ελλάδα, ένα χοντρικό πλάνο για τη μείωση του τεράστιου χρέους της, αλλά το πλάνο κινδυνεύει να εκτροχιαστεί αν η οικονομία της χώρας δεν βγει από την ύφεση μέσα σε δυο χρόνια», γράφει η Wall Street Journal.
«Τότε οι κυβερνήσεις των χωρών της ευρωζώνης θα πρέπει να αποδεχθούν απώλειες στα δάνειά τους προς την Ελλάδα, ώστε να επιτευχθούν οι μακροπρόθεσμοι στόχοι για το χρέος που τέθηκαν την Τρίτη, κάτι που θα δοκιμάσει την πολιτική δέσμευση των ηγετών της ευρωζώνης να κρατήσουν την Ελλάδα στο ενιαίο νόμισμα. Με το τέλος στην ελληνική ύφεση να μην διαφαίνεται στον ορίζοντα, αυτή η δοκιμασία θα μπορούσε να έρθει εντός μηνών», αναφέρει το άρθρο.
Την αποτελεσματικότητα των μέτρων που συμφωνήθηκαν στις Βρυξέλλες για την Ελλάδα, αμφισβητούν σε σημερινό τους άρθρο και οι Financial Times, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει κόστος για να παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη και ότι όλα όσα αποφασίστηκαν δεν είναι παρά μια μηχανική υποστήριξη για τον Έλληνα ασθενή και τίποτα περισσότερο.
Μετά από εβδομάδες κωλυσιεργίας, η ευρωζώνη κατέληξε μετ’ εμποδίων σε ένα νέο πρόγραμμα βοήθειας για την Ελλάδα, μόνο που το πακέτο που συμφωνήθηκε τα ξημερώματα της Τρίτης δεν θα είναι το τελευταίο, γράφουν οι Financial Times, σημειώνοντας ότι οι πρόσφατες αποφάσεις δείχνουν ότι η Ευρώπη αρχίζει να παραδέχεται -έστω και απρόθυμα- ότι υπάρχει κόστος στο να κρατηθεί η Αθήνα στην ευρωζώνη. «Οι 17 του ευρώ φαίνεται ότι αποδέχονται επιτέλους κάτι που επαναλαμβάνουν εδώ και καιρό οι παράγοντες της αγοράς: ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος δεν είναι βιώσιμο και οι πιστωτές- συμπεριλαμβανομένου του επίσημου τομέα- θα πρέπει να προχωρήσουν σε περαιτέρω δράσεις για να το επαναφέρουν σε ένα αποδεκτό επίπεδο.
Τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί για την ελάφρυνση του χρέους είναι αμφιλεγόμενης αποτελεσματικότητας», υποστηρίζει το άρθρο. Η μείωση των επιτοκίων στα διμερή δάνεια μόνο σωστό σημείο εκκίνησης δεν ήταν, ενώ η παράταση της λήξης των ομολόγων ήταν πολύ άτολμη, σύμφωνα με την εφημερίδα. Είναι αμφίβολο κατά πόσο με τα εν λόγω μέτρα, θα δοθεί αρκετός χρόνος στην Ελλάδα ώστε να αναπτυχθεί και να αποπληρώσει το χρέος της, γράφουν οι FT και προσθέτουν ότι υπάρχουν και πολιτικοί λόγοι πίσω από όλη αυτή τη δυστοκία και την επιφυλακτικότητα. Όπως υπογραμμίζεται, δεν είναι εύκολο να ζητάς από τα εθνικά κοινοβούλια να εγκρίνουν ένα ακόμη πιο φιλόδοξο πρόγραμμα ελάφρυνσης χρέους, με χώρες όπως η Κύπρος και η Ισπανία να περιμένουν ενδεχομένως στην σειρά.
Άλλο ένα εμπόδιο είναι οι γερμανικές εκλογές του 2013. Ίσως η νέα κυβέρνηση να είναι πιο εύκολο να αποδεχθεί το καινούργιο πακέτο, παρά ο νυν συνασπισμός της Άνγκελα Μέρκελ, σημειώνουν οι FT και τονίζουν ότι το τελευταίο σχέδιο διάσωσης είναι γεμάτο προβληματικά σημεία:
«Βραχυπρόθεσμα, η επαναγορά χρέους από τον ιδιωτικό τομέα μπορεί να μην λειτουργήσει ως δέλεαρ για τους επενδυτές. Μαρκοπρόθεσμα, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας μπορεί να αποδειχθούν υπέρμετρα φιλόδοξες. Και στις δυο περιπτώσεις, ο επίσημος τομέας είναι αυτός που θα πρέπει να αναπληρώσει το κενό. Η συμφωνία αυτής της εβδομάδας δεν προσφέρει παρά μηχανική υποστήριξη στον Έλληνα ασθενή».
«Θετική η συμφωνία, αλλά…»
Η ανακοίνωση της συμφωνίας για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και την εκταμίευση της επόμενης δόσης προς την Ελλάδα αμβλύνουν την άμεση απειλή για χρεοκοπία της χώρας ή έξοδό της από την ευρωζώνη, υποστηρίζει ο οίκος Fitch Ratings, σημειώνοντας ωστόσο ότι παραμένει το ερώτημα της αποτελεσματικής εφαρμογή.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Fitch, τα μέτρα για τη μείωση του χρέους σε συνδυασμό με την επαναγορά από τους ιδιώτες στα 35 σεντς ανά ευρώ περίπου θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην κορύφωση του χρέους/ΑΕΠ κοντά στο 179% το 2014 πριν υποχωρήσει στο 124% το 2020.
Όσον αφορά τον ρυθμό ανάπτυξης, ο οίκος αξιολόγησης αναφέρει ότι θα φτάσει στο 3%-3,5% προς το τέλος της δεκαετίας και ότι η Ελλάδα θα έχει πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% από το 2016.
Προσθέτει ότι δεν θα θεωρήσει την επαναγορά του χρέους ως πιστωτικό γεγονός υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι εντελώς εθελοντική και δεν θα έχει αρνητικές συνέπειες για όσους δεν συμμετέχουν.
Από την πλευρά της, η JP Morgan αναφέρει ότι η συμφωνία δίνει συνέχεια στο «ελληνικό σόου», αλλά βραχυπρόθεσμα δεν δίνει τέλος στο δημοσιονομικό βάρος της χώρας και θα χρειαστεί περαιτέρω στήριξη από τον επίσημο τομέα στο μέλλον.
Ως προσωρινή λύση για την Ελλάδα, καθώς το σχέδιο δεν περιλαμβάνει τη διαγραφή χρέους, αλλά αφήνει ανοικτή την πόρτα για περαιτέρω αλλαγές στην πορεία, χαρακτηρίζει τις αποφάσεις η Societe Generale. O οίκος θεωρεί τη λύση ως ικανή να κρατήσει μέχρι τις γερμανικές εκλογές, το φθινόπωρο του 2013 όμως, κατά πάσα πιθανότητα θα χρειαστεί να γίνουν και άλλα για να καταστούν τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας βιώσιμα.
Δύσπιστος ο διεθνής Τύπος για την αποτελεσματικότητα της συμφωνίας | TVXS – TV Χωρίς Σύνορα.

Η μάχη για τη σάλτσα

Του Νίκου Χειλά
Είναι μια μονόπλευρη παρουσίαση. Εδώ και χρόνια τα ελληνικά και ξένα ενημέρωσης περιγράφουν με τα μελανότερα χρώματα την κατάσταση των οικονομικά ασθενέστερων ομάδων της χώρας: μείωση μισθών, ανεργία, εξαθλίωση, κατάθλιψη, αυτοκτονίες.
Κανένα από αυτά δεν δείχνει την παραμικρή συμπόνια με τους αναξιοπαθούντες κατοίκους της αντίπερα όχθης: τις δυο χιλιάδες περίπου πάμπλουτες οικογένειες, που σύμφωνα με τις στατιστικές διαθέτουν περίπου το 80% του ελληνικού πλούτου.
Και μόνο το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» τόλμησε τις προάλλες να βάλει το δάκτυλο στον τύπο των ήλων και να αποκαλύψει με πολλά προσωπικά παραδείγματα τα «νέα βάσανα» των πλούσιων: τους φόβους τους ότι θα μπορούσαν να φορολογηθούν, να χρεοκοπήσουν, ή και να απαχθούν από κακοποιούς. Βάζοντας έτσι τα «γυαλιά» στους έλληνες ερευνητικούς δημοσιογράφους.
Είναι γεγονός ότι οι εφιάλτες των πλούσιων διαφέρουν από εκείνους των φτωχών όπως η μέρα με τη νύχτα.
Από την άλλη έχουν όμως και κοινές ρίζες – με πρώτη και κυριότερη τη λεγόμενη σχέση κεφαλαίου στις επιχειρήσεις.
Πρόκειται για άνιση σχέση, που στηρίζεται στην εκμετάλλευση και δη, εφ’ όρου ζωής. Οι εργαζόμενοι δίνουν περισσότερα από εκείνα που αντιστοιχούν στο «δίκαιο» μισθό τους.
Αυτό δεν μένει χωρίς συνέπειες στον ψυχισμό των ανθρώπων: Οι μεν φτωχοί νιώθουν να τους πιάνουν μονίμως κορόιδα, οι δε πλούσιοι, ότι πράττουν οικονομικά σωστά, αλλά ηθικά λάθος.
Η εντύπωση, ότι «κάτι δεν πάει καλά», είναι βέβαια συνήθως ασυνείδητη, αλλά εντελώς αναπόφευκτη. Έτσι το βλέπουν και οι εργοδότες. Ο Καρλ Μαρξ μιλά στο «Κεφάλαιο» για το «έντρομο μάτι του καπιταλιστή» που δεν ησυχάζει ποτέ – ακόμα και όταν τα συνδικάτα είναι μετριοπαθή, το προσωπικό του πειθήνιο, και οι δουλειές του πηγαίνουν πραγματικά ρολόι.
Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά από ψυχοσωματικές ασθένειες, έτσι όπως τις περιέγραψε στο Μεσοπόλεμο ο Βίλχελμ Ράιχ, και οι οποίες παίρνουν ενδημικό χαρακτήρα ακόμα και υπό κανονικές συνθήκες.
Νεότερες έρευνες δείχνουν, ότι μεταπολεμικά το κακό παράγινε. Οι ψυχοσωματικές ασθένειες ξεπέρασαν σε αριθμό τις καθαρά σωματικές, κι αυτό ιδιαίτερα μέσα στα πολύ εύπορα στρώματα. Οι επιστήμονες μιλάνε για το «παράδοξο του Easterlin» (σύμφωνα με το όνομα του επινοητή του Richard Easterlin) που συνίσταται στο ότι η συσσώρευση πλούτου δεν μειώνει, αλλά, αντίθετα, αυξάνει την προσωπική δυστυχία. Η απομόνωση σε βαθμό αυτισμού που επιφέρει το πολύ χρήμα γεννά, μαζί με αντικοινωνικές συμπεριφορές, και βαριά κατάθλιψη.
Όλα αυτά βέβαια ισχύουν για το χθες. Ύστερα από τη μετατροπή της Ελλάδας σε οικονομικό προτεκτοράτο, περί το 2010, τα πράγματα άρχισαν να εκτροχιάζονται πλήρως. Η έννομη εκμετάλλευση, που συμπεριλάμβανε και τη νομική προστασία των εργαζομένων, μετατράπηκε, μέσω της καρατόμησης των μισθών και των εργασιακών δικαιωμάτων, σε πλιάτσικο. Και το κράτος του Νίκου Δένδια επέτεινε – με τα πογκρόμ κατά των προσφύγων και μεταναστών, τα καταγγελλόμενα βασανιστήρια ξένων και ντόπιων στα αστυνομικά τμήματα, και τη λογοκρισία στη ΝΕΤ – το αίσθημα ανομίας.
Αντίστοιχα ανεξέλεγκτη έγινε έτσι και η ψυχή του ανθρώπου. Ο αριθμός των ψυχικών νοσημάτων πολλαπλασιάσθηκε. Πολλοί ψυχοθεραπευτές δηλώνουν ότι δεν είχαν ποτέ παλιότερα τόσο πολύ δουλειά, όσο τα τελευταία 2-3 χρόνια. Το επάγγελμά τους είναι ίσως το μοναδικό – δίπλα σε εκείνο των κλειδαράδων – που ανθίζει κυριολεκτικά υπό τις συνθήκες της κρίσης.
Ο φόβος δεν κάνει βέβαια διάκριση ανάμεσα σε φτωχούς και πλούσιους. Οι τελευταίοι, που είναι, υλικά, οι μοναδικοί κερδισμένοι από τη γενική αναμπουμπούλα, θα έπρεπε να είναι μάλιστα σήμερα – αν ισχύει όντως το «παράδοξο του Easterlin» – και οι πιο φοβισμένοι.
Αυτό είναι δύσκολο να αποδειχθεί με αριθμούς. Υπάρχουν όμως πολλοί λόγοι που δικαιολογούν και τον πιο απύθμενο φόβο τους: Παράδειγμα, το ενδεχόμενο να βρεθεί το όνομα τους στη λίστα-Λαγκάρντ, ή να ζητήσει η ΣΔΟΕ την εξέταση των προηγούμενων φορολογικών τους δηλώσεων.
Με την ευκαιρία: Γιατί άραγε δεν το έχει κάνει μέχρι τώρα; Τέτοια εξέταση δεν θα αποκαθιστούσε μόνο τη φορολογική δικαιοσύνη, αλλά θα έδινε και την ευκαιρία στους φτωχότερους των Ελλήνων, να εκφράσουν επιτέλους οργανωμένα τα συναισθήματά τους προς τη μικρή ομάδα των πλούσιων συμπολιτών τους, που ζουν σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, στο «κόκκινο».
Οι τελευταίοι πάντως δεν επιχειρούν να το κρύψουν. Ποζάροντας, για παράδειγμα, μπροστά στο φακό της γαλλίδα φωτογράφου Μπετίνα Ρενς. Όμως και εδώ τα πορτρέτα τους, όπως έδειξε έκθεση φωτογραφίας που έγινε πριν λίγο καιρό στο Βερολίνο, είναι μόνο φαινομενικά ήρεμα. Αν τα κοιτάξει κανείς προσεκτικότερα προδίδουν δυσφορία και τρόμο.
Η πιο αισθησιακή φωτογραφία ήταν εκείνη της διάσημης ιταλίδας ηθοποιού Μόνικα Μπελούτσι, που τρώει μια μακαρονάδα, περιχυμένη με μια υπέροχη κόκκινη σάλτσα – τόσο λαίμαργα, που λες και είναι η τελευταία της ζωής της.
Το πρόσωπό της όμως, αντί για απόλαυση, προδίδει το ακριβώς αντίθετο: στρες.
Είναι το στρες εκείνων που φοβούνται, ότι οι φτωχοί είναι ήδη έτοιμοι να τους τα πάρουν όλα. Και ότι μαζί με τα μακαρόνια θα τους φάνε και τη σάλτσα.
ΤΟ ΒΗΜΑ – Η μάχη για τη σάλτσα – γνώμες.

Ισπανία : Μια χώρα λεηλατημένη από την ηγεσία της, του Λουίς Σεπούλβεδα

Η κρίση με αγγίζει προσωπικά. Πολλοί Ισπανοί φίλοι μου τη βιώνουν σε όλη την καταστροφική της μανία. Νιώθουν ότι το μέλλον είναι αβέβαιο όσο ποτέ άλλοτε και παρακολουθούν αποσβολωμένοι την ομαλή ζωή μιας χώρας να παρασύρεται, μέρα με τη μέρα, από την ξέφρενη πορεία μιας ηγεσίας με δύο κεφαλές, το Λαϊκό Κόμμα από τη μία μεριά και το Εργατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ισπανίας (PSOE) από την άλλη, χωρίς να είναι σε θέση κανένα από τα δύο να δώσει την παραμικρή εξήγηση για το τι στο διάολο συνέβη, τι συμβαίνει τώρα και, το χειρότερο, τι στα κομμάτια θα συμβεί αύριο.

Υποτίθεται ότι δουλειά κάθε κυβέρνησης είναι να διατηρεί ζωντανή την κοινωνική αφήγηση με όλες τις αντιφάσεις και τα προβλήματά της. Μόνο που, η αναγκαία αυτή αφήγηση δεν υπάρχει στην Ισπανία, ούτε υπήρξε ποτέ. Κι αυτό γιατί, μετά τον θάνατο του Φράνκο και τη μετάβαση στη δημοκρατία, [1] η πολιτική ηγεσία της χώρας ανέδειξε την πνευματική οκνηρία σε σήμα κατατεθέν. Κανείς δεν ένιωσε την ανάγκη να συλλάβει ένα βιώσιμο μοντέλο για τη χώρα. Αν, μάλιστα, καθίσει κάποιος να αναλογιστεί, όπως έκανα εγώ, τις παρεμβάσεις στο Κοινοβούλιο ή τις ομιλίες στις προεκλογικές εκστρατείες, δεν θα βρει ούτε μία αξιομνημόνευτη φράση που να παραπέμπει σε αυτό που ονομάζουμε όραμα για τη χώρα και την κοινωνία.

Ο μόνος Ισπανός πολιτικός ηγέτης που επιχείρησε να αποδώσει την αφήγηση της ισπανικής κοινωνίας ήταν ο Μανουέλ Αθάνια, ο τελευταίος πρόεδρος της Ισπανικής Δημοκρατίας πριν το πραξικόπημα του Φράνκο το 1936. Δεν υπήρξε άλλος ούτε υπάρχει, διότι η Ισπανία πάσχει από την έλλειψη μιας πεφωτισμένης αστικής τάξης, αυτής ακριβώς που θα μπορούσε να αναδείξει μια σπουδαία πολιτική μορφή.

Η μοναδική ενδιαφέρουσα δήλωση ήταν ένα απόφθεγμα του Ντενγκ Χσιάο Πινγκ, το οποίο επανέλαβε στην εποχή του ο Φελίπε (πρωθυπουργός 1982-1996): «Δεν έχει σημασία αν ο γάτος είναι άσπρος ή μαύρος, αρκεί να πιάνει ποντίκια». Με αφετηρία αυτή τη φράση που κυριάρχησε σε όλες τις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές και πολιτικές καταστάσεις, θα προσπαθήσω να αφηγηθώ μια ιστορία που να μου δίνει να καταλάβω τι στα κομμάτια έγινε, τι διάολο γίνεται τώρα και γιατί. Ως Ευρωπαίος πολίτης, έχω ανάγκη από μια ιστορία για να κατανοήσω αυτό το εφιαλτικό παρόν, μια ιστορία που θα με βοηθήσει να βρω μια διέξοδο από αυτό, προτού με παγιδεύσει μέσα του, όπως το καταραμένο πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι.

Έκανε αρκετό κρύο στη Μαδρίτη εκείνο το πρωί της 4ης Φεβρουαρίου του 1988, αν και η χαμηλή θερμοκρασία ήταν αισθητή μοναχά στον δρόμο κι όχι μέσα στην αίθουσα της Βουλής, όπου τα αίματα είχαν ανάψει για τα καλά. Περισσότεροι από χίλιοι επιχειρηματίες, προσκεκλημένοι του Συνδέσμου για την Πρόοδο της Επιχειρηματικότητας (APD) περίμεναν τα ενθαρρυντικά λόγια του Κάρλος Σολτσάγα, υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Φελίπε Γκονσάλες. Και ο υπουργός μίλησε: «Η Ισπανία είναι η χώρα στην οποία μπορεί κανείς να κερδίσει περισσότερα χρήματα σε σύντομο διάστημα από οποιαδήποτε άλλη στην Ευρώπη, ενδεχομένως και στον κόσμο. Δεν το λέω μόνο εγώ : το επιβεβαιώνουν επίσης οι χρηματιστηριακοί σύμβουλοι και οι αναλυτές».

Το χειροκρότημα ανέβασε τη θερμοκρασία σε τροπικά επίπεδα. Το Εργατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ισπανίας (PSOE) μιλούσε ξεκάθαρα και χωρίς περιστροφές. Η Ισπανία ήταν μια χώρα στην οποία μόνο οι ηλίθιοι δεν μπορούσαν να γίνουν πλούσιοι ή, έστω, να ζήσουν με την ιδέα ότι θα γίνουν πλούσιοι. Οι στοιχειώδεις κανόνες λειτουργίας της οικονομίας, η αρχή της αλληλεγγύης, η σοσιαλδημοκρατική αντίληψη περί ευημερίας, μια αριστερή προσέγγιση για τη δημιουργία του πλούτου, όλα αυτά, καθώς και τα υπόλοιπα, σαρώθηκαν πάνω στην ένδοξη πορεία κατά την οποία μοναδικό σήμα κατατεθέν της κοινωνίας έγινε ο πλούτος και δη, ο «εύκολος».

Ο "ΧΡΥΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ" ΤΩΝ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΩΝ

Με αφορμή την  επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου    αλλα  και  τα  Δεκεμβριανα που  ερχονται , είναι αναγκαία η αναδρομή σε ένα αιώνα πραξικοπημάτων, υποτέλειας, δικτατοριών, εξάρτησης, βίας και νοθείας και ισοπέδωσης του ελληνικού λαού..Ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία που ο νεοφασισμός αγιοποιεί τους δικτάτορες.

“…τις φωτιές τις βάζει η αστυνομία”

Σε αυτό εδώ το ποστ, αλλά και στο άρθρο The model democratic society of the modern economy στο Unfollow αυτού του μήνα, o Old Boy διατυπώνει κάποιες σκέψεις, τις οποίες διαβάζοντάς, χαμογέλασα πικρά. O Old Boy δεν είναι αφελής και σίγουρα είναι πάρα πολύ έξυπνος. Όμως εν προκειμένω, οι σκέψεις που διατυπώνει, στα δικά μου τα μάτια μοιάζουν σχεδόν απλοϊκές και σε μεγάλο βαθμό αφελείς. Εκπλήσσεται που οι άνθρωποι φοβούνται να αποταθούν στην αστυνομία για να τους “προστατεύσει” από φασίστες που τους ξυλοκοπούν. Θεωρεί ορόσημο μιας μεγάλης αλλαγής, ανατροπής ίσως, το γεγονός ότι η αστυνομία ανοιχτά διατηρεί δεσμούς με το νεο-ναζιστικό κόμμα που κοσμεί πλέον και το αστικό Κοινοβούλο. Πιστεύει μάλλον πως η αστυνομία, τι; “υπάρχει για να προστατεύει τον πολίτη”;
Για να μην φανεί πως προσπαθώ να ερμηνεύσω τις σκέψεις του ΟΒ. παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από τα σχόλιο κάτω από το ανωτέρω αναφερθέν ποστ:

όταν φτάνουμε να βλέπει την αστυνομία σαν εχθρό του όχι ο άνθρωπος που ρίχνει πέτρες στο δρόμο, αλλά ο άνθρωπος που πήγε να δει μια παράσταση στο θέατρο και τον λυντσάρουν οι χρυσαυγίτες, κάτι έχει πλέον αλλάξει στην καρδιά του πολιτεύματος.

Σε καμία περίπτωση δεν σκοπεύω φυσικά να αντιδικήσω ή να την πω στον ΟΒ. Όμως θεωρώ πως αυτή η κουβέντα είναι πάρα πολύ χρήσιμη και έτσι παραθέτω κάποιες σκέψεις.
Καταρχάς, αποδεχόμαστε για λόγους οικονομίας της συζήτησης πως η “δημοκρατία αποκαταστάθηκε το 1974″. Οπότε δεν θα κάνω καμία αναφορά ούτε στον εμφύλιο, ούτε στο μετεμφυλιακό κράτος της δεξιάς, ούτε στη Χούντα. Από την αρχή όμως της μεταπολίτευσης και μετά, και ασχέτως του ποιο κόμμα κατείχε την εξουσία, θέλω να θυμίσω πως μετράμε τουλάχιστον τέσσερις νεκρούς από αυτή την αστυνομία (είναι πολύ περισσότεροι, αλλά αναφέρομαι στις σημαντικότερες και πιο “διάσημες” περιπτώσεις: Κουμής-Κανελλοπούλου το 1980, Καλτεζάς το 1985, Γρηγορόπουλος το 2008 και Τόντι το 2009), και τουλάχιστον έναν από το παρακράτος (Τεμπονέρας το 1991). Δε θα μπω στον κόπο να αναφερθώ στα δεκάδες περιστατικά αστυνομικής βίας και καταστολής που γνωρίσαμε όλα αυτα τα χρόνια της μεταπολίτευσης. Και δεν αναφέρομαι στον αναρχικό χώρο, που προφανώς έχει υπάρξει στοχοποιημένος, αναφέρομαι σε διαδηλώσεις εργαζομένων και φοιτητών (συνταξιούχοι, εξεταστικά κέντρα ΑΣΕΠ το 1998, επίσκεψη Κλίντον, καταλήψεις ΄90-΄91, Κάπα Μαρούσης, Πρυτανεία Πολυτεχνείου και τόσα πολλά άλλα, ων ουκ έστι αριθμός). Για όσους συμμετείχαν σε τέτοιες εκδηλώσεις ή είχαν έστω μια ελάχιστη επαφή με τα κοινωνικά και κινηματικά τεκταινόμενα, η αστυνομική καταστολή ήταν κάτι δεδομένο και αναμφισβήτητο.
Θα θυμίσω ακόμα πως εν έτει 1992, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, απευθυνόμενος στους αστυνομικούς, είχε πει “Εσείς είστε το κράτος”. Αν δεν με απατά η μνήμη μου, το σχετικό κοινωνικό πλαίσιο, ήταν οι διαμαρτυρίες για την ιδιωτικοποίηση των αστικών λεωφορείων.
Είχε δίκιο ο Μητσοτάκης, όπως και σε πολλά άλλα που με διακεκριμένο κυνισμό έχει πει. Η αστυνομία είναι -όχι το ίδιο το κράτος-, αλλά δομικός μηχανισμός του αστικού κράτους, απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του. Ξεκινώντας από την αφετηρία πως οι κοινωνικοί συσχετισμοί είναι ταξικοί και πως εντός της κοινωνίας αναπτύσσονται αντίρροπες/αντίπαλες δυνάμεις, των οποίων τα συμφέροντα είναι συγκρουόμενα, γίνεται αντιληπτό ότι το αστικό κράτος είναι ένας μηχανισμός που λειτουργεί εξισορροπητικά για τους κοινωνικούς συσχετισμούς. Το δημοκρατικό πολίτευμα εμπεριέχει αυτή την πραγματικότητα. Αποτελεί σύμβαση η αντίληψη ότι εντός μιας κοινωνίας, που λειτουργεί με τις αρχές τις αστικής δημοκρατίας, το κράτος υπάρχει για να εξυπηρετεί τον πολίτη. Το κράτος υπάρχει για να συντηρεί τις ισορροπίες. Σε περιόδους άμβλυνσης των συσχετισμών, σε περιόδους “ευημερίας”, ας το πούμε έτσι, η καταστολή είναι πιο ήπια, καθότι η εξισορρόπηση επιτυγχάνεται με την χρήση ιδεολογικών μηχανισμών, όπως η εκπαίδευση, η θρησκεία ή η οικογένεια. Όταν όμως οι αντιθέσεις οξύνονται, σε καιρούς ισχνών αγελάδων, όταν το σύστημα βρίσκεται σε δυσπραγία και δεν είναι σε θέση να “βουλώνει στόματα” με κοινωνικές παροχές, τότε οι ιδεολογικοί μηχανισμοί δεν επαρκούν για να διατηρούνται οι ισορροπίες. Για να το πούμε ακόμα απλούστερα, όταν το σύστημα περνά φάση ανάπτυξης και/ή τα κοινωνικά κινήματα έχουν τον συσχετισμό με το μέρος τους, οι  παραγωγικές δυνάμεις, ο λαός, επωφελείται από τις παροχές που οι ανώτερες τάξεις έχουν την δυνατότητα να κάνουν, υποχωρώντας ελαφρώς, για να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους πιο μακροπρόθεσμα. Τότε οι ιδεολογικοί μηχανισμοί είναι αρκετοί για να διατηρείται η κοινωνική ειρήνη. Όταν το σύστημα περνά κρίση και η κάνουλα κλείνει, οι κοινωνικές παροχές μειώνονται (ή ελαχιστοποιούνται, αν μιλάμε για τον ευρπαϊκό νότο σήμερα), και οι ιδεολογικοί μηχανισμοί είναι πολύ ανεπαρκείς για να διατηρείται η ισορροπία. Τότε πιθανά δε μας ενδιαφέρει καν η κοινωνική ειρήνη. Μας ενδιαφέρει απλά να κρατιούνται οι χαμηλές τάξεις ήσυχες. Και όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος.