Οι Τσάμηδες και η ιστορική αλήθεια

[Διον.Σολωμός: «Το Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές»]

Ο Ζέρβας μαζί με τον πλιατσικολόγο και συνένοχο στη σφαγή των Μουσουλμάνων Μητροπολίτη Παραμυθιάς Δωρόθεο (στα αριστερά του, με στρατιωτική στολή, φωτ. από τον ιστότοπο της Μητρόπολης).

του Αναγνώστη Λασκαράτου
Ηρήση του ποιητή χρησιμοποιείται συνηθέστατα από τη ρωμέικη Εθνικοφροσύνη, ως επιστέγασμα ή κατάληξη κάποιου άρθρου της, σαν πιστοποιητικό εγκυρότητας των ψεμάτων που έχει αραδιάσει εκεί. Εμείς που την πιστεύουμε ως αρχή πανανθρώπινη και διαχρονική, επικυρωμένη για τους ελληνορθόδοξους Φαρισαίους και από αυτόν που διασύρουν ως θεό τους («Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς»), δεν καταφεύγουμε στο Σολωμό για να αντλήσουμε κύρος, αλλά για να προκαλέσουμε αυτούς που θεωρούν το ψέμα πυρομαχικό του «πατριωτικού» τους οπλοστασίου. Θεωρούμε υποχρέωση τώρα που ξεκίνησαν πάλι τα τσάμικα με την εκλογή του πρόεδρου του κόμματος των Τσάμηδων στο αξίωμα του αντιπροέδρου της Βουλής, να πουμε μερικές χρήσιμες αλήθειες που δεν ακούγονται, όσο πρέπει, στη χώρα μας. Είναι για εμάς σαφέστατο πως καταδικάζουμε εξ ίσου τον αλβανικό και το  νεοελληνικό εθνικισμό, τα εγκλήματά τους, τις μεθόδους και τους σκοπούς τους και δεν μας εκπλήσσει καθόλου που σήμερα συγκρούονται πάνω σε ένα τέτοιο πεδίο δυο «κεντροαριστερές» ή «αριστερές» κυβερνήσεις (που φλερτάρουν με την είσοδο και με την έξοδο από την Ε.Ε.), που λογικά το τελευταίο που θα περίμενες από αυτές είναι να ανασύρουν από τα σεντούκια τους τους σκουριασμένους μύθους και τα παλιά μίση. Ο Έντυ Ράμα, ένας ζωγράφος που έζησε στο Παρίσι, αθλητής, αντικομφορμιστής μέχρι σημείου να δημοσιεύουν παλιότερα τα ενεργούμενα του Μπερίσα γυμνές του φωτογραφίες στην παραλία, ακολουθεί σήμερα ως αντίδοτο στα οικονομικά προβλήματα μια πολιτική αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού

και οι απαντήσεις που παίρνει από τη λαϊκίστικη κυβέρνηση του παλιού καταληψία, με υπουργό Εξωτερικών έναν πλάνητα του πολιτικού τοπίου, πρώην μπολσεβίκο και (ελπίζω πρώην) συνομιλητή του Ρώσου ναζιστή Ντούγκιν, ελάχιστα διαφέρουν από αυτές που θα έδινε μια κυβέρνηση Σαμαρά, στο γνώριμο άγονο και πάντα βλαβερό πεδίο των αμοιβαίων αδιέξοδων ψευτοπατριωτικών κοκκορομαχιών.  Η αίσθηση που έχω είναι πως η Αλβανία ήρξατο χειρών αδίκων, αλλά αυτή δεν έχει ιδιαίτερη αξία αφού είμαι πολύ μονομερώς πληροφορημένος. Η βεβαιότητα που έχω και με αυτήν θα μιλήσω, είναι πως η Ελλάδα χωρίς να παραχωρήσει ούτε ελάχιστο από αυτά που μας ανήκουν, οφείλει με καλή πίστη και διάλογο, να κλείσει τους ανοιχτούς λογαριασμούς που έχει με την ιστορική αλήθεια, γιατί όσο ο ελληνικός λαός δεν την γνωρίζει, τόσο θα χορεύουν οι νεκραναστημένοι δαίμονες του νεοελληνικού εθνικισμού με κίνδυνο να παρασύρουν την πατρίδα μας, για άλλη μια φορά (1897, 1922, 1974), σε συμφορές.

Καταφεύγω στο εξαιρετικό βιβλίο του πανεπιστημιακού-Ιστορικού, καθηγητή Γιώργου Μαργαρίτη, «Ανεπιθύμητοι συμπατριώτες. Στοιχεία για την καταστροφή των μειονοτήτων της Ελλάδας. Εβραίοι, Τσάμηδες», Βιβλιόραμα-Αθήνα, 2005, για το οποίο, όσον αφορά στους συμπατριώτες του Χριστού, μπορείτε να διαβάσετε εδώ  (Κριτική από τη Ρένα Μόλχο).

Μη έχοντας το χρόνο να μεταφέρω πολλά αποσπάσματα για τους Τσάμηδες, θα γράψω λίγα χαρακτηριστικά, που σίγουρα αδικούν τη θλιβερή έκταση των γεγονότων, καταλήγοντας με μια αναφορά σε έναν ιστορικά υπόλογο μητροπολίτη, που η εθνική κρατική Εκκλησία μας παρουσιάζει ως δήθεν ευσεβή, αντιστασιακό πατριώτη, φιλάνθρωπο κλπ.

Α) Οι Αλβανοί Τσάμηδες της Θεσπρωτίας, που οι εθνικιστές τους τους παρουσιάζουν ως απογόνους των Μολοσσών, κινδύνεψαν κατά τη φοβερή ανταλλαγή πληθυσμών με βάση το θρήσκευμα (1923-’26) μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, να εξοριστούν στη Μ.Ασία. Τελικά το ανοσιούργημα αυτό αποφεύχθηκε, ύστερα από έντονα διαβήματά τους στην ‘Κοινωνία των Εθνών’ και για πολλούς ακόμη λόγους. Στο διάστημα αυτό υπέστησαν έναν τρομερό ψυχολογικό, και όχι μονο, πόλεμο, που οδήγησε σε αναγκαστική πώληση ή και σε λεηλασίες των περιουσιών τους.  Πολλοί αυτοεξορίστηκαν στην Αλβανία  κουβαλώντας έκτοτε τα αισθήματα του εκπατρισμένου πρόσφυγα με ότι αυτό συνεπαγόταν για το μέλλον. Η δικτατορία Μεταξά έφερε το 1937 το  Ν.735/8, που προέβλεπε την υποχρεωτική απαλλοτρίωση των αλβανικών περιουσιών που απέμειναν.  Οφείλουμε λοιπόν να αντιληφθούμε τα αισθήματα που ενέπνευσαν όλα αυτά στη μειονότητα, που ένιωθε υπό διωγμόν, εξωθώντας την να βλέπει ως απελευθερωτή της κάθε εισβολέα, όπως συνέβαινε πάντα ιστορικά με κάθε καταπιεζόμενη μειονότητα (π.χ. Ουνίτες της Ουκρανίας, που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς-Ναζίδες εισβολείς). Δεν θέλω να δικαιολογήσω αυτές τις αντιδράσεις των αδικημένων μειονοτήτων, οφείλουμε όμως να κατανοήσουμε για τα καθ’ημάς, ποιές εγκληματικές εθνικιστικές συμπεριφορές αντιδραστικών ελληνικών κυβερνητικών κύκλων τις προκάλεσαν, μετατρέποντας τις μειονότητες σε Δούρειους Ίππους αλυτρωτισμών και να φροντίζουμε να μην επαναληφθούν, ούτε καν με περιφορές Επιταφείων σε αμιγώς μουσουλμανικά χωριά από ευσεβείς υπουργούς της αριστεροακροδεξιάς.

Β. Στην αρχή της Κατοχής, οι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας που είχαν απομείνει ήταν περί τους 20.000. Η συνεργασία ενός μέρους από αυτούς με τα στρατεύματα της φασιστικής και της ναζιστικής Κατοχής, όχι από ιδεολογία αλλά από ανάγκη, ήταν περίπου μονόδρομος, αν συνυπολογισθεί και η εγκληματική όσο και βλακώδης τακτική του ΕΔΕΣ εναντίον τους, που τροφοδοτούσε μίση και τους εξωθούσε σε αποστασία. Δυστυχώς η παρουσία του ΕΑΜ στα μέρη αυτά ήταν αρχικά περιορισμένη. Το 1943 πολλοί Τσάμηδες συνέδραμαν τα ναζιστικά αντίποινα για το φόνο 10 Γερμανών στρατιωτών, δηλαδή την καταστροφή του Φαναριού και την εκτέλεση των 49 προκρίτων της Παραμυθιάς, παίρνοντας αντεκδίκηση ακόμη και με βιασμούς γυναικών.

Στις 26 Ιουνίου του 1944 ο ΕΔΕΣ μπήκε στην Παραμυθιά έπειτα από σύντομη αντίσταση της τσάμικης πολιτοφυλακής. Γράφει ο Γ.Μαργαρίτης: «Όλες οι μαρτυρίες από οποιαδήποτε πλευρά κι αν προέρχονται συμφωνούν στην έκταση και στη βιαιότητα των θανατώσεων και κακοποιήσεων σε βάρος των μουσουλμάνων κατοίκων. Πολλές εκατοντάδες-ο αριθμός άγνωστος, αλλά ίσως πλησιάζει τα 500 άτομα-θανατώθηκαν με τους πιο μαρτυρικούς τρόπους μέσα και γύρω από την πόλη…..ο ταγματάρχης Κρανιάς, …του ΕΔΕΣ αποφάσισε την τιμωρία των ‘πρωταιτίων’, δηλαδή την εκτέλεση 34 Τσάμηδων που είχαν επιβιώσει της σφαγής…Δεν ήταν η τελευταία φάση…οι εκκαθαρίσεις των μουσουλμανικών χωριών νότια του Καλαμά, έδιωξαν τους περισσότερους κατοίκους τους βόρεια από το ποτάμι…».

Η Ελευθερία Μαντά  [«Οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Ηπείρου (1923-2000)«, εκδ. ‘Ίδρ.Μελ. Χερσονήσου του Αίμου’-2004 ]  σημειώνει: «Ο αλβανικός πληθυσμός ….που δεν είχε περάσει τα σύνορα καταδιώχθηκε απηνώς, τα θύματα υπήρξαν δεκάδες, τα αλβανικά σπίτια λεηκατήθηκαν και παραδόθηκαν στις φλογες και  τζαμιά καταστράφηκαν. Για πέντε περίπου ημέρες επικράτησε το χάος και η καταστροφή. Δεκάδες γυναίκες και παιδιά κλείστηκαν στο σχολείο και μόνο χάρη στην παρέμβαση των αξιωματικών της Συμμαχικής Αποστολής και των Ελλήνων κατοίκων που δεν συμφωνούσαν με την τακτική των μονάδων του ΕΔΕΣ διασώθηκαν….».

Το ΕΑΜ, προς τιμήν του, είχε πραγματικά πατριωτική και ενωτική πολιτική. Στην περιοχή δρούσε μικτό τάγμα από Χριστιανούς και Μουσουλμάνους μαχητές. Η πρωτοκαθεδρία του έγινε δεκτή και στις διαδικασίες που συνόδευσαν τη συμφωνία της Καζέρτας με την υποβολιμιαία όμως κίνηση να ονομαστούν οι αριστερές δυνάμεις ως «Τουρκαλβανοί παρτιζάνοι».  Έτσι φτιάχτηκε το κλίμα και με την άδεια των Βρετανών αξιωματικών συνδέσμων της περιοχής ο ΕΔΕΣ επιτέθηκε στις μεικτές δυνάμεις του ΕΛΑΣ επαναλαμβάνοντας τη φρίκη της Παραμυθιάς στο Φιλιάτι και στα γύρω μουσουλμανικά χωριά.

Ο Μαργαρίτης καταλήγει με κάτι που οφείλουμε να πιστώσουμε στους Αλβανούς κομμουνιστές: «Παρά τις πολύπλευρες πιέσεις και την ένταση…το Απελευθερωτικό Μέτωπο της Αλβανίας, αρνήθηκε να προχωρήσει σε αντίποινα εις βάρος της ελληνικής μειονότητας της γειτονικής χώρας. Σε αντίθεση με τις συνήθεις βαλκανικές πρακτικές το αίμα δεν απαντήθηκε με αίμα….το αναφέρουμε αυτό σε εποχές που υπερβολικά πολλοί και με υπερβολικά εύκολο τρόπο διακηρύσσουν ότι….στα Βαλκάνια των πρόσφατων χρόνων….η δική μας χώρα «δίδαξε πολιτισμό». Στην εδώ περίπτωση το μάθημα ήταν σπουδαίο και ασφαλώς δεν προήλθε από την ελληνική πλευρά. 

Γ) Από τη φύση του μπλογκ μας είμαστε υποχρεωμένοι να αναφερθούμε στην εθνική δράση του μητροπολίτη Παραμυθίας Δωρόθεου (Δημήτρη Νάσκαρη), για την εθνική δράση του οποίου καυχιέται μέχρι σήμερα  η κρατική Εκκλησία.  Η αγιότης του ήταν ένα ορφανό χωριατόπουλο από τη Λέλοβα της Πρέβεζας, που στα νιάτα του δούλεψε ως εργάτης στη διαβόητη ιερατική σχολή Κορίνθου, μέχρι που τον ανακάλυψε ο μετέπειτα αντιβασιλιάς, μητροπολιτης της πόλης Δαμασκηνός.  Η εφημερίδα «Ήπειρος» (φ. 165 19/3/1914) έγραψε για την άφιξή του στην επισκοπή του ως πολέμαρχος: «Ἀφίκετο προχθὲς εἰς τὴν πόλιν μας τῆς ρωμαντικὴν πρωτεύουσαν τῆς Αὐτονόμου Πολιτείας ὁ Σεβ. Παραμυθίας ἡγούμενος πλείστων ὁπλιτῶν. … Θρησκευτικὸς ἀρχηγὸς Μητροπολίτης ἀλλὰ καὶ πολεμιστὴς … μὲ τὸν Σταυρὸν τοῦ Σωτῆρος καὶ τὸ ξίφος τοῦ Διάκουἔρχεται νὰ ἐνθαρρύνη, … ἀλλὰ καὶ νὰ πολεμήση συνάμα». Το 1952 ο οπλαρχηγός που είχε περιφρονήσει το Σχήμα του, εγκατέλειψε τη νύμφη Μητρόπολή του και το κοπάδι του με αντικανονική μετάθεση-προβλεπόμενη ποινή και για αυτό, η καθαίρεση- και έγινε μητροπολίτης Τρίκκης.

Ο Μαργαρίτης αναφερόμενος στον ελληνικό ισχυρισμό για σύμπραξη των Τσάμηδων στην επιλογή των προκρίτων θυμάτων της ναζιστικής εκτέλεσης σημειώνει πως «παραμένει αντικείμενο υποθέσεων, ιδιαίτερα μετά τις μυθοπλαστικές κατασκευές του –διαρκώς απόντος από την περιοχή-μητροπολίτη Δωρόθεου…».  Για το Δωρόθεο υπάρχει άλλη μια αρνητική μαρτυρία: «Μοναδική θα μείνει, ωστόσο, η αναφορά του βρετανού ταγματάρχη Ουάλας (15.8.1944) για όσα ακολούθησαν την είσοδο του ΕΔΕΣ στα χωριά των Τσάμηδων, το Σεπτέμβριο του 1944. Αν μη τι άλλο, στο πλιάτσικο φέρεται να πρωταγωνιστεί, αν και με αμφιλεγόμενες επιδόσεις, ο ίδιος ο τοπικός εκπρόσωπος του Υψίστου: «Οι αντάρτες επιδόθηκαν σ’ ένα όργιο αντεκδικήσεων, λεηλασιών κι εσκεμμένης καταστροφής των πάντων. Η όμορφη κωμόπολη Μαργαρίτι κάηκε ολοκληρωτικά. Ο μητροπολίτης Παραμυθιάς συμμετείχε στο ψάξιμο των σπιτιών για λάφυρα, βγαίνοντας από ένα σπίτι, ωστόσο, ανακάλυψε ότι το ήδη βαρυφορτωμένο μουλάρι του το είχαν ξαλαφρώσει κάτι αντάρτες«…», (‘Ιός’-‘Ελευθεροτυπία’, 27/4/2003).

Σε κάθε περίπτωση ο Δωρόθεος είναι υπόλογος, αν όχι για πλήρη συμμετοχή του, το ελάχιστο για την απόλυτη σιωπή του στο φοβερό έγκλημα της άνανδρης σφαγής των άμαχων μουσουλμάνων συντοπιτών του. Η συμπεριφορά του μας θυμίζει επακριβώς τον μητροπολίτη Π.Πατρών Γερμανό, που σύμφωνα με τις περιγραφές του Κανέλλου Δελληγιάννη πλιατσικολόγησε την Τριπολιτσά με το μουλάρι του να γονατίζει από τα λάφυρα, πράγμα που του κόστισε μετά τη δολοφονία του από το γαμπρό του Γιώργο Καλαμογδάρτη, για να του αρπάξει τα 80.000 τάλληρα της λείας.

Πηγή