Η πρώτη νεοελληνική πολιτική δολοφονία

Ελάχιστοι γνωρίζουν το όνομα του Νικόλαου Γαλάτη. Ωστόσο, αν τα πράγματα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά, το όνομα αυτό θα κατείχε μια από τις κορυφαίες θέσεις  ανάμεσα στα ονόματα των πρωτεργατών της Επανάστασης του 1821.
Ήταν πολύ νέος. Όταν δολοφονήθηκε πιθανότατα δεν είχε κλείσει ακόμα τα είκοσι εφτά. Τα τρία προηγούμενα χρόνια είχε καταφέρει, με την ακαταπόνητη δράση του, την  αισιοδοξία του, αλλά και τη γοητεία που εξέπεμπε, να μεταμορφώσει τη Φιλική Εταιρία από μια μυστική οργάνωση μικρεμπόρων με ελάχιστα μέλη, που φυτοζωούσε στην Οδησσό, σε μια πολυπληθή οργάνωση ομογενών, που περιλάμβανε στις τάξεις της κορυφαία ονόματα, σε φήμη, οικογενειακή παράδοση και πλούτο, στη Μόσχα, όπου ο ίδιος ο Σκουφάς είχε αποτύχει παντελώς, αλλά και στις Ηγεμονίες και στην Πόλη.

Αμέσως σχεδόν είχε προσληφθεί, από τον Σκουφά, ο οποίος αρχικά τον εθαύμαζε απεριόριστα, στην «Αόρατη Αρχή» και μάλιστα ως τρίτος τη τάξει, με τα αρχικά ΑΔ, που άλλοτε ανήκαν στον Ξάνθο. (Ο Τσακάλωφ είχε τα ΑΒ και ο Σκουφάς τα ΑΓ). Δεν δίστασε να «χτυπήσει» υψηλούς στόχους, όπως τον ίδιο τον Καποδίστρια, με τον οποίο συναντήθηκε, αλλά δεν κατάφερε να τον πείσει.
Ο κύκλος των παλαιών στελεχών της Φιλικής τρόμαξε με τον ανοικονόμητο Γαλάτη. Δε μπορούμε να γνωρίζουμε αν ο βασικός φόβος τους ήταν ότι θα πρόδιδε με τις απερισκεψίες του την οργάνωση στους Οθωμανούς ή ότι θα διεκδικούσε ο ίδιος την αρχηγία της οργάνωσης. Μπορούμε όμως με σχετική βεβαιότητα να δεχτούμε ότι οι κατηγορίες που συνόδευσαν τη δολοφονία του, και καταγράφηκαν στην Ιστορία, ότι δηλαδή εκβίαζε τους συντρόφους του για χρήματα, υπό την απειλή της προδοσίας, είναι ψευδείς και επινοημένες. Κατ’ ανάγκην – γιατί αλλιώς η δολοφονία του πλέον δραστήριου και πολλά υποσχόμενου ηγέτη της Φιλικής θα έμενε ακατανόητη και αδικαιολόγητη. Η πρόσθετη κατηγορία, της κατάχρησης χρημάτων (από εισφορές που δεν παραδόθηκαν ποτέ) είναι περισσότερο πειστική, αν λάβουμε υπόψη μας τον τρόπο ζωής του Γαλάτη.
Τη δολοφονία αποφάσισαν τα υπόλοιπα μέλη της  Αόρατης Αρχής, δηλαδή οι Τσακάλωφ, Ξάνθος (είχε επιστρέψει στην ενεργό δράση και στην ηγεσία, με τα αρχικά ΑΗ), Αναγνωστόπουλος και (πιθανότατα) ο Παναγιώτης Σέκερης. Ο στρατολόγος και αρχικός μέντορας του Γαλάτη, ο Σκουφάς, είχε πεθάνει μερικούς μήνες νωρίτερα. Αλλά δεν μπορούσαν να σκοτώσουν το Γαλάτη στην Πόλη, κάτω από τη μύτη των Οθωμανών, οι οποίοι θα ξεψάχνιζαν τα πάντα και ποιος ξέρει που θα έφταναν.
Η συνέχεια δείχνει σε τι επιπέδου «επαγγελματίες επαναστάτες» είχαν μετεξελιχθεί οι μικρέμποροι που ίδρυσαν την Φιλική. Οργανώνουν ολόκληρη δήθεν αποστολή για την Πελοπόννησο, την οποία αναθέτουν στον Γαλάτη και στους δολοφόνους του, δηλαδή τον Τσακάλωφ  και τον Δημητρόπουλο. Ανύποπτος και ανίδεος για αυτό που τον περιμένει ο Γαλάτης δέχεται πρόθυμα τα νέα του καθήκοντα και αναχωρεί μαζί τους. Την τετράδα των ταξιδιωτών συμπληρώνει ο υπηρέτης του Γαλάτη, ο οποίος θα μοιραστεί τη μοίρα του αφεντικού του.
Με καΐκι έφτασαν στην Ερμιόνη. Οι τρεις, χωρίς τον υπηρέτη, βάδισαν στην έρημη παραλία. Προφανώς είχαν παρασύρει εκεί τον Γαλάτη με το πρόσχημα ότι θα συναντούσαν κάποιον. Αντί γι’ αυτό, καθώς περπατούσαν, ο Δημητρόπουλος ξαφνικά πυροβόλησε τον Γαλάτη, αποπίσω. Με το άκουσμα του πυροβολισμού ο Τσακάλωφ έτρεξε και κρύφτηκε πίσω από ένα βράχο, ενώ ο Γαλάτης ξαφνιασμένος έστριψε, αντίκρισε τον Δημητρόπουλο με το πιστόλι στο χέρι να καπνίζει και του όρμισε, με  γυμνωμένο το σπαθί του. Αμέσως ο Δημητρόπουλος πυροβόλησε ξανά – και αυτή τη φορά ο Γαλάτης γκρεμίστηκε στην άμμο. Δεν πέθανε αμέσως, αλλά δεκαπέντε λεπτά αργότερα. Ψυχομαχώντας έλεγε «με φάγατε… τι σας έκανα;». Δεν παραδόθηκε αν υπήρξε οποιαδήποτε απάντηση. Αυτά συνέβησαν τις πρώτες μέρες του Γενάρη, στα 1819.
Με τον τρόπο αυτόν η Εταιρεία εξαφάνισε τον άνθρωπο που την βρήκε μια ασήμαντη οργάνωση και την έκανε μαζική και δυνατή. Τον άνθρωπο χωρίς τον οποίο η νεότερη Ιστορία ενδεχομένως να είχε γραφτεί διαφορετικά, αν δεν είχε εμφανιστεί στην Οδησσό στα 1816 και δεν τον είχε στρατολογήσει ο Σκουφάς.
Κι όμως, ακόμα παραμένει όχι μονάχα χωρίς οποιαδήποτε τιμή, αλλά και με το στίγμα του προδότη, που δικαίως τον δολοφόνησαν οι σύντροφοί του!
*
Αυτή ήταν η πρώτη αμιγώς πολιτική δολοφονία στη νεότερη ελληνική Ιστορία. Η δεύτερη ήταν πάλι ενός μέλους της Φιλικής: η Αόρατη Αρχή αποφάσισε την εξόντωση του Φιλικού Καμαρινού, ο οποίος γνώριζε ότι ο Καποδίστριας είχε αρνηθεί την ηγεσία και τη συμμετοχή στην οργάνωση και ο οποίος πιθανότατα θα το αποκάλυπτε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, κατά την επικείμενη κάθοδό του στο Μωριά. Ένα ταξίδι που δεν πρόφτασε να κάνει ποτέ, για να μη μάθει ο Μπέης τα καθέκαστα και απομακρυνθεί από την Εταιρεία, καθώς παρέμενε σε αυτή υπολογίζοντας ότι αρχηγός της ήταν ο Καποδίστριας.
  Πηγή : Πανος  Ζερβας