Το μεγάλο ενδιαφέρον της ανάρτησης αυτής, δεν είναι αυτ'η καθ΄αυτή η ίδια η ανάρτηση άλλα τα σχόλια και οι πληροφορίες που τα συνοδεύουν.
Για τις απαρχές της ΟΠΛΑ γράφει ο Ιάσονας Χανδρινός, το βιβλίο (1) του οποίου αποτελεί τη βασική πηγή για το παρόν ποστ:
Όταν το 1943 η αλλαγή στη στοχοθεσία του Κόμματος επέβαλε τη συγκρότηση ομάδων περιφρούρησης, δρομολογήθηκε η μετάβαση από το «περιφρουρητικό» στο «τιμωρητικό». Ήταν το καθοριστικό άλμα από την περιφρουρούμενη μαζικότητα στην ατομική τρομοκρατία (…) Οι διαθέσιμες πηγές δεν μας επιτρέπουν να τοποθετήσουμε την ύπαρξη της οργάνωσης ως συγκροτημένου σχήματος πριν από το φθινόπωρο του 1943.
Στην πρώτη (;) προκήρυξη της ΟΠΛΑ, αναφέρεται χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων:
Σύμμαχοι, συνεργοί και βοηθοί των κατακτητών ενάντια στο λαό είναι οι οργανώσεις που καθοδηγούνται και πληρώνονται από το Βασιληά. Τον Γκλύξμπουργκ τον υπεύθυνο υποκινητή εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα. Το βασιληά που με τους Παπαδόγκωνες, Χρυσοχόου και άλλους αποβλέπει να διαλύσει με τη βοήθεια των Γερμανών τις πραγματικές ενθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις, να ξανάλθει στην Ελλάδα και να καταλάβει την εξουσία.
Όλοι αυτοί, κατακτητές, προδοτική Κυβέρνηση, αντιδραστικές οργανώσεις, εξοπλίζουν σήμερα σώμα δολοφόνων που ονομάζουν Ειδική Ασφάλεια και που σ’ αυτό στρατολογούνται γνωστά καθάρματα του ΕΔΕΣ, της ΕΣΠΟ, της Χ, της Εθν. Δράσης…
Στο απόσπασμα που παρατέθηκε είναι αξιοπρόσεχτα τα εξής:
- Γίνεται μια πολύ βολική «χρέωση» των «αντιδραστικών» οργανώσεων στο «Βασιληά», ενώ η πλήρης ευθύνη για την πολιτική τους στήριξη ανήκε στην ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου και η επιχειρησιακή τους υποστήριξη ανήκε στους Άγγλους συμμάχους.
- Η ΟΠΛΑ χρησιμοποιεί το «Βασιληά» για να καταγγείλει τους συμμάχους Άγγλους, χωρίς να τους κατονομάζει αλλά και την ελληνική κυβέρνηση στην οποία προσεχώς θα συμμετείχε το ΕΑΜ. Σημειωτέον ότι οι Άγγλοι ήδη ενίσχυαν με ρίψεις όπλων και εφοδίων και τον ΕΛΑΣ και είχαν επαφές μαζί του.
- Έντεχνα (κατά κάποιον τρόπο…) κατατάσσονται συλλήβδην οι «αντιδραστικές» (δηλαδή οι μη εαμικές, οι υποστηριζόμενες από το συμμαχικό στρατηγείο) οργανώσεις στο ίδιο τσουβάλι με τις προδοτικές – δοσιλογικές ένοπλες οργανώσεις, οι οποίες συνεργαζόντουσαν με τους Γερμανούς.
- Αναφέρεται (και μεταφέρεται με σαφήνεια το κλίμα της εποχής) ο όρος «εμφύλιος πόλεμος», ήδη από τα τέλη του 1943. Ο οποίος αποδίδεται αποκλειστικά στην πρόθεση του Γκλύξμπουργκ να επανέλθει στην Ελλάδα και στην εξουσία, με τη βοήθεια και τη συνεργασία των Γερμανών – οι οποίοι έχουν αναλάβει να διαλύσουν τις «πραγματικές εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις».
Η ΟΠΛΑ εμφανίζεται εξαρχής με ξεκάθαρες θέσεις, οι οποίες υπηρετούν καθορισμένους πολιτικούς στόχους. Ας δούμε από ποιους καθορίζονταν και εκφράζονταν αυτές οι θέσεις. Γράφει ο Χανδρινός:
Πρώτος «πολιτικός» υπεύθυνος του σχήματος που θα εξελισσόταν αργότερα σε ΟΠΛΑ ορίστηκε στη Β’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του Δεκεμβρίου του 1942 ο περίφημος Νίκος Πλουμπίδης, καθοδηγητής της ΚΟΑ από την πλευρά του Πολιτικού Γραφείου και ουσιαστικός οργανωτικός εγκέφαλος του παράνομου μηχανισμού της Αθήνας μέχρι την Απελευθέρωση – και πολύ αργότερα. Προτού η οργάνωση λάβει οργανωτική μορφή ορίστηκε σαν αρχηγός της ένα παλιό στέλεχος με τη φήμη του «σκληρού», ο τριανταεπτάχρονος Στέργιος Αναστασιάδης (…) Στην υψηλή καθοδήγηση της ΟΠΛΑ δούλεψαν ακόμα οι Ακροναυπλιώτες Κώστας Φαρμάκης, Γιώργος Αλευράς (ή «Φώκος»), Αλέκος Αντωνιάδης («Κίτρινος») και Νίκος Ανδρικίδης.
Αυτά σε ό,τι αφορά τα πρόσωπα της ηγεσίας: ήταν κορυφαία, παλιά, «δοκιμασμένα» στελέχη του ΚΚΕ. Τα μέλη της, ωστόσο, παρατηρεί ο Χανδρινός,προέρχονταν κατά πλειοψηφία από την εαμική γενιά… επρόκειτο ουσιαστικά για ανέλιξη των δυναμικότερων μελών των πολιτικών οργανώσεων (ΕΠΟΝ, Σπουδάζουσα) και του ΕΛΑΣ (…). Τα κριτήρια ένταξης ήταν η αφοσίωση και η προσωπική γενναιότητα (…) Μια ματιά στις ηλικίες είναι διαφωτιστική. Ο διασημότερος εκτελεστής των ανατολικών συνοικιών – ίσως και ολόκληρης της Αθήνας-, Γιώργος Κολλημένος δεν ήταν μεγαλύτερος από 26 ετών όταν εκτελέστηκε μεταπολεμικά για τη συμμετοχή του σε 42 φόνους.
Ο Χανδρινός αναφέρει ακόμα τον Βαγγέλη Μαρτάκη (φοιτητής νομικής, 21 ετών) και τους εξίσου νέους Στέλιο Σπανό ή «Καρδάρα» (2) Χριστόφορο Σωτηράκο («Λάμπη»), Δημήτρη Βαρουτίδη («Σταύρος») και τον Σπύρο Καραδήμα («Φαντομάς»). Και σημειώνει: Στην Απελευθέρωση, η στελεχιακή βάση της ΟΠΛΑ αντιπροσώπευε την τελευταία φουρνιά της νεολαίας που είχε ανδρωθεί μέσα σε ένα κλίμα ολοκληρωτικού πολέμου και υπερεπαναστατικότητας, δηλαδή σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες από τη «πρώτη γενιά», στοιχείο που μπορεί να εξηγήσει ως ένα βαθμό, τα αρκετά περιστατικά αυτενέργειας, αυθαιρεσιών και ανεξέλεγκτης βίας που συναντούμε στα Δεκεμβριανά (3).
Αλλά, πέρα από τις «επαγγελματικές» αναφορές και περιγραφές για τα πρόσωπα της ΟΠΛΑ, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και άλλου είδους αφηγήσεις.
Μιλάει ο Γιώργος Ζαμπέτας (4), για έναν φίλο του:
Γίνανε πολύ σκληρά πράγματα τότε. Τρακαριστήκαμε μια μέρα μες το ’44 στα Δεκεμβριανά, σε ένα δρόμο, και του λέω, ρε Κώστα, αν πάρεις κάνα μήνυμα να με βρεις κάνε το κορόιδο, πως δεν ξέρεις. Κι αυτός γυρνάει και μου λέει, φτάνει να πάρω και θάρθω να σ’ αρπάξω με τα ίδια μου τα χέρια… Και του λέω κι εγώ, θα μου κλάσεις τ’ αρχίδια, στα ίσια. Τι είπες ρε, μου λέει και βγάζει εν ψυχρώ το όπλο του κι ευτυχώς μπαίνει μπροστά ο φίλος ο Βαγγέλης και τον συγκράτησε. Άσε με να την φάω τη χαμούρα, λέει αυτός…
Εγώ στεναχωρήθηκα, το περισσότερο για το πώς είχε αλλάξει η ψυχή του παιδιού αυτού, αυτού του φίλου μας, που μας χώριζε ένας ύπνος μονάχα. Και παίρνω δρόμο και φεύγω κι έκλαιγα στο δρόμο μόνος μου.
(…)
Οπότε έρχεται κι ο φίλος μου ο Κώστας ο Γερανταλής, πίσω απ΄ τα βουνά και τον τσακώνουνε. Ζητάει να με δει. Ο ίδιος είχε ζητήσει να με δει. Είπε της αδερφής του ότι ήθελε να με δει και πήγα εγώ και τον είδα’ πήγα στο δικαστήριο στη Σανταρόζα. Αυτός που είχε βγάλει το πιστόλι να με σκοτώσει…
Όμως πήγα. Φίλος μου ήταν, τα παπούτσια μου φόραγε, πώς να το κάνουμε. Μαζί κάναμε τις καντάδες και τόσα άλλα. Πήγα και τον είδα στη φυλακή και μ’ είχανε ορμηνέψει να του πω να μην παραδεχτεί πως έκανε αυτός διάφορα, γιατί τον είχανε χρεώσει 150 εγκλήματα. Και του είπα ότι καθαρίζουνε όσοι πουν ότι αυτά που κάνανε, τα κάνανε επειδή είχανε διαταγή. Και μου λέει, μπα τις χαμούρες… εγώ τα έκανα κι εγώ θα τα φορτωθώ. Καλά, γεια σου, γεια σου κι έφυγα.
(…)
Και είπε ότι έπρεπε να τα κάνει αυτά που έκανε και του ρίξανε εφτά φορές εις θάνατο. Τον πήγανε στην Αίγινα και τον ντουφεκίσανε. Πάει ο φίλος. Δεν αρνήθηκε μέχρι το τέλος αυτά που πίστευε, καλώς ή κακώς. Πέθανε παλικάρι.
Ουδέν σχόλιον στην αφήγηση του Ζαμπέτα.
Με την ΟΠΛΑ έχουμε ασχοληθεί κι άλλες φορές στην καλύβα (5, 6, 7) – υποθέτω ότι θα ασχοληθούμε και στο μέλλον, καιρού επιτρέποντος.
Στη φωτογραφία, οι Γιώργος Κολλημένος και Αριστοτέλης Τσιφλάκος (8)
Σημειώσεις
1.
Ιάσονας Χανδρινός, Το τιμωρό χέρι του λαού. Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα1942-1944. Εκδ. Θεμέλιο, β’ έκδοση, σελ. 109-116.
2.
Για τον Στέλιο Καρδάρα, που ο θάνατός του έγινε τραγούδι από τον Γενίτσαρη, περισσότερα (και φωτογραφία) εδώ:http://panosz.wordpress.com/2013/10/05/civil_war-151/
3.
Γράφει ο Χανδρινός: Η στρατολόγηση κατά την τελευταία φάση έφερε ακόμα νεότερο αίμα. Ο φερόμενος ως «στρατοπεδάρχης» της Πολιτοφυλακής στην περίφημη ΟΥΛΕΝ στα Δεκεμβριανά, κλωστοϋφαντουργός Ιωάννης Διαβόλης ή «Τζίμης», ήταν μόλις 20 ετών το 1945, ενώ μόλις έξι χρόνια μεγαλύτερος ήταν ο αντίστοιχος «δερβέναγας» στο Περιστέρι, Ηλίας Λιάκουρας, που εκτελέστηκε στη Κέρκυρα (σ.σ. στα 1947).
4.
Ο Ζαμπέτας στον Εμφύλιο
5.
Κίτσος Μαλτέζος
6.
ΟΠΛΑ
7.
Το αντάρτικο πόλης στη Θεσσαλονίκη
8.
Ο Χανδρινός, για την φωτογραφία:
Γιώργος Κολλημένος (Σεβδίκιοϊ Μ. Ασίας 1921 – Γουδή 1947) και Αριστοτέλης Τσιφλάκος ή “Βάγγος Καμπούρης” (Αθήνα 1923-1948), στη μοναδική τους φωτογραφία, λίγο πριν τα Δεκεμβριανά. Οι δυο τους υπήρξαν τα πιο εμβληματικά ίσως στελέχη της ΟΠΛΑ/Εθνικής Πολιτοφυλακής στις ανατολικές συνοικίες της Αθήνας (Καισαριανή, Υμηττός, Βύρωνας, Παγκράτι) με συμμετοχή σε πολλές εκτελέσεις και αποστολές της ΟΠΛΑ. Ο πρώτος καταδικάστηκε στο κακουργιοδικείο και εκτελέστηκε στον Εμφύλιο, ο δεύτερος σκοτώθηκε στον ΔΣΕ, άγνωστο πού (Αρχείο ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Υμηττού).
Γιώργος Κολλημένος (Σεβδίκιοϊ Μ. Ασίας 1921 – Γουδή 1947) και Αριστοτέλης Τσιφλάκος ή “Βάγγος Καμπούρης” (Αθήνα 1923-1948), στη μοναδική τους φωτογραφία, λίγο πριν τα Δεκεμβριανά. Οι δυο τους υπήρξαν τα πιο εμβληματικά ίσως στελέχη της ΟΠΛΑ/Εθνικής Πολιτοφυλακής στις ανατολικές συνοικίες της Αθήνας (Καισαριανή, Υμηττός, Βύρωνας, Παγκράτι) με συμμετοχή σε πολλές εκτελέσεις και αποστολές της ΟΠΛΑ. Ο πρώτος καταδικάστηκε στο κακουργιοδικείο και εκτελέστηκε στον Εμφύλιο, ο δεύτερος σκοτώθηκε στον ΔΣΕ, άγνωστο πού (Αρχείο ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Υμηττού).
καλησπέρα
ΑπάντησηΔιαγραφήτο είχα ρουφήξει το μπουκι
πολύ ωραίο
arkat, ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια !!!
ΑπάντησηΔιαγραφή