Όταν οι Sex Pistols έσωσαν τα Χριστούγεννα του 1977

Χωρίς Άγιο Βασίλη, κάλαντα και έλκηθρo. Με Johny Rotten, πανκ και μια απεργία: Αυτή είναι όντως μια διαφορετική χριστουγεννιάτικη ιστορία

Λοιπόν πρέπει να το παραδεχτούμε. Τα Χριστούγεννα είναι η πιο «γιορτή» από όλες τις γιορτές. Είτε τη συμπαθείς όπως εμείς, είτε όχι, δεν μπορείς να αρνηθείς την πρωτοκαθεδρία της στην κατηγορία των γιορτών. Μπορεί να φταίει το μάρκετινγκ -το ξέρω- . Μπορεί να φταίει η σύνδεση της με την αλλαγή του έτους που συμβολίζει και συμπυκνώνει την αιώνια αντιπαράθεσή μας με το χρόνο που αμείλικτα περνά. Ή μπορεί να φταίει και η ανάγκη να ξεφύγουμε από την κανονικότητα με κάθε ευκαιρία και να μπερδευτούμε πιο αδέσμευτα με αγαπημένα πρόσωπα. (ή και να συνειδητοποιήσουμε πάλι πιο αδέσμευτα την απουσία τους).

Όπως και να ‘χει, τα Χριστούγεννα τα έχουν καταφέρει. Δε μπορείς να ξεφύγεις από αυτά.Δεσμεύουν με ωραίους και άσχημους τρόπους όλη την κοινωνική ζωή των δυτικών τουλάχιστον κοινωνιών για δέκα περίπου μέρες το χρόνο. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι γι’ αυτό, οπότε σταμάτα να βάζεις μέταλ τραγούδια στο timeline σου με σχόλιο τύπου «f*ck Xmas» και άκου μια διαφορετική ιστορία για τα Χριστούγεννα και το λεγόμενο ζήτημα της “σωτηρίας” τους (που έχει απασχολήσει διάφορους τύπους από τον Εμπενίτζερ Σκρουτζ μέχρι τον Jack Skellington του Tim Burton):

Το Δεκέμβρη του 1977 οι «Εργατικοί» (γελάει ο κόσμος με το όνομα), που βρισκόταν στο τιμόνι της κυβέρνησης στη Βρετανία, αντιμετώπιζαν άλλο ένα δυσαρεστημένο εργατικό συνδικάτο που απεργούσε. Μόνο που αυτή τη φορά τα πράγματα ήταν δυσκολότερα και αφορούσαν άμεσα τη «δημόσια ασφάλεια». Το σωματείο που είχε κατέβει σε απεργία από τις 14 του Νοέμβρη ήταν αυτό των πυροσβεστών. Οι πυροσβέστες, που ζητούσαν 30% αύξηση, είχαν διαμαρτυρηθεί επανειλημμένα στο ζήτημα του ιδιαίτερα χαμηλού μισθού τους (που αυξάνονταν με χαμηλότερο ρυθμό από την αύξηση των τιμών – δηλαδή μειώνονταν στην πραγματικότητα) σε αντιδιαστολή με το ωράριο και την δυσκολία του επαγγέλματός τους. Τα αιτήματα των πυροσβεστών δεν εισακούστηκαν ποτέ, ενώ από την άλλη ως σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, προέκυψε η είδηση των αυξήσεων που παρείχε η κυβέρνηση στα μέλη της αστυνομίας (ρίχνοντας κι άλλο νερό στον μύλο της διαχρονικής κόντρας cops vs firemen στην οποία είναι ανούσιο να δηλώσουμε με ποιανού το μέρος είμαστε).

Η κυβέρνηση των «εργατικών»(@#!&!) ήταν ανένδοτη, προσπαθώντας να αποτελέσει μάλλον προοίμιο της θατσερικής διακυβέρνησης που θα ξεκινούσε δύο χρόνια μετά. Αντί να συζητήσει τα αιτήματά τους, προσπάθησε να δαιμονοποιήσει την πρώτη εθνική απεργία των πυροσβεστών στην ιστορία. Επιστράτευσε το στρατό ώστε να αντικαταστήσει τους απεργούς και κάλεσε τους Άγγλους πολίτες να «πάρουν οι ίδιοι τα μέτρα τους!!» έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν πυρκαγιές ή άλλες καταστροφές.

Εν τω μεταξύ, εκτός από την προσπάθεια δαιμονοποίησης της απεργίας εκείνο το διάστημα, ο κατεξοχήν δαίμονας της δημόσιας συζήτησης στην Αγγλία δεν ήταν άλλος από τους – νεοεισελθέντες στο μουσικό στερέωμα – Sex Pistols και ένα ολόκληρο ρεύμα punk ορυμαγδού που έφερναν μαζί τους. Λίγους μήνες πριν την απεργία, ταυτόχρονα με τους εορτασμούς του ιωβηλαίου της βασίλισσας (πενήντα χρόνια στο θρόνο), οι Pistols είχαν κυκλοφορήσει το «God Save The Queen» που ξεκινούσε με τους στίχους: «Ο Θεός σώζει τη βασίλισσα/ η οποία δεν είναι ανθρώπινο πλάσμα / και δεν υπάρχει μέλλον/ στο όνειρο της Αγγλίας» προκαλώντας μεγάλη κατακραυγή. Υπάλληλοι δισκογραφικών εταιριών εμφανίζονταν να αρνούνται να πάρουν μέρος στην παραγωγή του δίσκου. Όλοι σχεδόν οι ραδιοφωνικοί παραγωγοί αρνούνταν να το παίξουν και παρ’ όλα αυτά έφτασε στο νούμερο 2 του πίνακα των singles την εβδομάδα των εορτασμών του ιωβηλαίου (με σχεδόν απόλυτα βεβαιωμένο το γεγονός ότι η πάλαι ποτέ Αυτοκρατορία γλίτωσε την ντροπιαστική πρωτιά του τραγουδιού με καθαρές «ζαβολιές»).

Ήδη η πρώτη απόπειρα των Pistols να κάνουν περιοδεία σε ολόκληρη τη Βρετανία είχε καταλήξει να είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη προσπάθεια, όπου από τις είκοσι περίπου προγραμματισμένες συναυλίες πραγματοποιήθηκαν μόνο οι εφτά! Σε πολλές περιπτώσεις υπήρχε απαγόρευση από την αστυνομία, από τοπικές αρχές ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οργανώνονταν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας από θρησκευτικές οργανώσεις με εκκλησιαστικές χορωδίες, παπάδες κλπ. όπως έγινε σε μια πόλη έξω από το Κάρντιφ το 1976.

Τα Χριστούγεννα του 1977 λοιπόν -για να ξαναγυρίσουμε πίσω στην απεργία- προμηνύονταν ιδιαίτερα δύσκολα για τους πυροσβέστες και τις οικογένειες τους. Παρόλη βέβαια την εκστρατεία συκοφάντησης της κυβέρνησης, οι πυροσβέστες είχαν κάποια ενθαρρυντικά αποτελέσματα από τη δική τους εκστρατεία, που καλούσε τους υπόλοιπους άγγλους εργαζόμενους να τους συμπαρασταθούν και να ενισχύσουν οικονομικά το απεργιακό τους ταμείο. Παρόλα αυτά η απεργία κρατούσε έναν και πλέον μήνα. Η κατάσταση στις περισσότερες οικογένειες των πυροσβεστών ήταν απελπιστική. Εκείνη τη χρονιά δεν θα υπήρχαν σίγουρα δώρα για τα παιδιά των ανθρώπων που ρίσκαραν τη ζωή τους πολλές φορές κάτω από απίστευτα δύσκολες συνθήκες. Πραγματικό ερώτημα ήταν αν θα υπήρχε και φαγητό στο «γιορτινό» τραπέζι..

Δεν ξέρουμε πραγματικά πόσο ενδιαφέρθηκαν οι κάθε λογής συντηρητικοί πολιτικοί, που εκείνη την περίοδο δεν ανέχονταν ούτε να ακούσουν τα «βρώμικα» ονόματα των Johny Rotten και Sid Vicious, για την κατάσταση των απεργών. Πόσο ενδιαφέρθηκαν οι θρησκευτικοί παράγοντες, οι υπέρμαχοι της βασιλείας και όλοι τέλος πάντων οι αντιπαθητικοί θιασώτες της τάξης και της ησυχίας. Έχουμε βέβαια μια άποψη/εικόνα που τη φαντάζεσαι αγαπητέ αναγνώστη, αλλά δεν θα θέλαμε να επεκταθούμε σε αυτή. Θέλουμε μόνο να αναπαράξουμε το ιστορικό γεγονός αυτών που νοιάστηκαν με πράξεις.

Το γεγονός δηλαδή, ότι ο Johny -“I am an antichrist”- Rotten ήταν ο μόνος που μαζί με τους υπόλοιπους Pistols διοργάνωσαν την ημέρα της γέννησης του θεανθρώπου, εξαιρετικά αθόρυβα, δύο συναυλιακά σόου, συμπαραστεκόμενοι στους απεργούς πυροσβέστες. Ένα «απογευματινό» ειδικά για τα παιδιά των πυροσβεστών και ένα βραδινό για τα μέλη του σωματείου. Στην πραγματικότητα τα σόου που έλαβαν χώρα στο Huddersfield της νότιας Αγγλίας την 25η Δεκεμβρίου του 1977, διοργανώθηκαν ουσιαστικά στα κρυφά αφού ήδη ήταν σχεδόν αδύνατο εκείνη την περίοδο να βρεθεί χώρος που θα φιλοξενούσε το συγκρότημα και οι αρχές δεν θα επέτρεπαν ποτέ κάτι τέτοιο να γίνει την ημέρα που η Αγγλία γιόρταζε την έλευση του Κυρίου στη γη.

Οι αναμνήσεις των ίδιων των συμμετεχόντων στο γεγονός είναι αστείες, ευχάριστες και συγκινητικές. Οι Pistols έπαιξαν λίγα μόνο κομμάτια κόβοντας τα σημεία με τις «κακές λέξεις» εξαιτίας των παιδιών που αποτελούσαν σχεδόν την καθολική πλειοψηφία του πρώτου σώου. Ο Rotten μάλωνε με τον Vicious που δεν φαινόταν να καταλαβαίνει πλήρως ότι “είναι απλά παιδιά και όχι punks” ώστε να μη βρίζει και φτύνει μπροστά τους. Κι όλα αυτά ενώ μοιράζανε τα χριστουγεννιάτικα δώρα στους μικρούς ακροατές τους και έτρωγαν μαζί τους το χριστουγεννιάτικο γεύμα που οι ίδιοι με δικά τους μόνο έξοδα είχαν φροντίσει να φέρουν στην εκδήλωση. Παιδάκια τρέχανε πάνω κάτω φορώντας μπλούζες με τη φράση που αποτελούσε και τίτλο του μοναδικού studio album του γκρουπ: «Never mind the bollocks» (bollocks = λέξη/βρισιά που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα συγκεκριμένο μέρος του ανδρικού γεννητικού οργάνου και ανθρώπους/καταστάσεις που αξίζει να παρομοιαστούν με αυτά). «Φαγητοπόλεμος» ακολούθησε με ιδιαίτερο πρωταγωνιστή ένα τεράστιο χριστουγεννιάτικο κέηκ με το όνομα της μπάντας επάνω, ενώ ανάμεσα στα δώρα υπήρχαν δίσκοι του συγκροτήματος, ποδήλατα και skateboards που μόλις είχαν αρχίσει να γίνονται μόδα για τα παιδιά στους δρόμων της Αγγλίας…

Και εντάξει, τώρα σκέφτομαι μικρά αγγλάκια χωρίς καθόλου δώρα και χαρτζιλίκια να παραλαμβάνουν με χαρά σκέητμπορντς από τους τύπους με τις παραμάνες και τις μοϊκάνες και κάτι μπαίνει διαρκώς στο μάτι μου και θέλω να σταματήσω το γράψιμο και να υψώσω ένα τεράστιο «μεσαίο δάχτυλο» σε όλους τους υποκριτές και φαρισαίους όλων των εποχών κι όλων των τόπων του κόσμου. Σε αυτά τα αλαζονικά καθάρματα που στρογγυλοκάθονται στους θρόνους της κυριαρχίας τους και κάνουν δήθεν ότι νοιάζονται. Ιδιαίτερα κάποιες μέρες σαν κι αυτές, στα πλαίσια της «φιλανθρωπίας» τους, όντας στην πραγματικότητα ανίκανοι να καταλάβουν το νόημα της αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Όντας στην πραγματικότητα εχθρικοί σε αυτό το νόημα, καθώς δικαιολογημένα νιώθουν να τους απειλεί. Όντας στην πραγματικότητα υπεύθυνοι για τα προβλήματα που απασχολούν αυτούς που θέλουν να ελεήσουν αυτές τις γιορτινές μέρες.

Μουσικά η μέρα μάλλον δεν αξίζει ιδιαίτερης συζήτησης. Αν και κάποιοι από τους μετρημένους στα δάχτυλα οπαδούς της πανκ σκηνής που βρέθηκαν εκεί, βεβαιώνουν ότι η απόδοση του συγκροτήματος ήταν άψογη. Ίσως μάλιστα να αποτελεί και τραγική ειρωνεία της ιστορίας ότι αυτό ήταν το τελευταίο σώου του συγκροτήματος εντός Αγγλίας. Ή ίσως όχι. Οι Sex Pistols πάντως βυθισμένοι στα δικά τους αδιέξοδα, με εξέχων πρωταγωνιστή σε αυτά τον Sid Vicious, θα διαλυθούν μέσα στους επόμενους μήνες στο μέσον της περιοδείας τους στις ΗΠΑ. Και, για την ιστορία, όσον αφορά την απεργία των πυροσβεστών, αυτή έληξε το Γενάρη του ’78, με την κυβέρνηση να υποχωρεί κάπως και τους απεργούς να αποσπούν μια αύξηση της τάξης του 10%..

Και αυτό που θα μείνει από το Huddersfield είναι μάλλον οι αναμνήσεις των ίδιων των συμμετεχόντων όπως τις περιγράψαμε συνοπτικά παραπάνω και όπως συμπυκνώνονται σε αυτό που η Lindsay Mallinson, ένα από τα παιδιά που τότε παρευρέθηκαν στη συναυλία και μέλος πλέον του κόσμου των μεγάλων, θυμάται: «Οι γονείς μας τότε αγωνίζονταν και υπήρχαν καυγάδες.. οι λογαριασμοί δεν πληρώνονταν… Ήταν απλά μία από τις καλύτερες μέρες Χριστουγέννων που είχα ποτέ».

Μένουν βέβαια σίγουρα και οι σκέψεις που μπορεί να γεννήσει ακόμη και σήμερα αυτή η ιστορία. Γιατί ζούμε και στο 2013 σε έναν πολύ σκληρό και υποκριτικό κόσμο, με μαγκάλια, κρίση, απολύσεις, μειώσεις μισθών, ανεργία, πρετεντέρηδες, γεωργιάδηδες και λοιπά. Και εντός αυτού του κόσμου τα Χριστούγεννα θα αποτελέσουν πιθανότητα μια πιο πικρή πλευρά της καθημερινής ζωής πολλών «δικών μας». Πολλών παιδιών της γενιάς μας, της τάξης μας, φίλων και συγγενών μας, υμών των ιδίων. Και με αυτή την διαπίστωση για κλείσιμο δε μπορούμε να πούμε με σιγουριά ποιο είναι το πραγματικό «νόημα των Χριστουγέννων». Μάλλον ούτε αυτό θα είναι για όλους το ίδιο, όπως όλα τα σημαντικά πράγματα στη ζωή, εντός μιας κοινωνίας χωρισμένης σε τάξεις, όπου οι λίγοι εκμεταλλεύονται τους πολλούς..

Ούτε ξέρουμε αν οι Sex Pistols μπορούν να μπουν στο hall of fame των «σωτήρων των Χριστουγέννων». Μάλλον όχι, αν και οι πυροσβέστες και οι οικογένειές τους το 1977 στην Αγγλία θα τους τοποθετούσαν με ευκολία εκεί. (Κι ας μη θέλανε αρκετοί από αυτούς να ακούσουν για τους «διαβολικούς» punks πριν από εκείνη τη μέρα). Αυτό που φαίνεται παρόλα αυτά να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε με μια σχετική σιγουριά σήμερα, είναι ότι πρέπει εμείς οι ίδιοι να σώσουμε και τα Χριστούγεννα μαζί με τις άλλες 364 μέρες του χρόνου που απειλούνται απελπιστικά από όλα όσα μας συμβαίνουν ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Και για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να πάρουμε (έστω μόνο) λίγο από το θράσος, την «αλητεία» και την αίσθηση της αλληλεγγύης των Pistols που αποτυπώνεται σε αυτή την ιστορία. Και πολλά άλλα πράγματα φυσικά που ούτε κατά διάνοια θα τα βρούμε στους συγκεκριμένους. Ίσως κάποια από αυτά βέβαια να μπορούμε να τα συμπυκνώσουμε στο ρεφρέν των Sham 69 που ακούγεται στην αρχή του βίντεο που παρατίθεται παρακάτω και αναφέρεται κι αυτό με τη σειρά του στην παραπάνω ιστορία του Huddersfield:

«If the kids are united, then we’ll never be divided»

Πηγή