Γράφει ο Κυριάκος Πετράκος
Λένε πως όποιος λαός λησμονεί την Ιστορία του τη βιώνει ξανά με οδυνηρό τρόπο. Επειδή τα τελευταία χρόνια συντελείται προσπάθεια να ξαναγραφτεί η Ιστορία των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων του λαού μας στα μέτρα όσων απουσίαζαν ή τους υπονόμευσαν, είναι, νομίζω, ενδιαφέρον να θυμόμαστε και να θυμίζουμε τα πραγματικά γεγονότα.
Πολύς λόγος γίνεται για το ποιος έριξε «τον πρώτο λίθο» αυτού που ονομάστηκε αργότερα «εμφύλιος πόλεμος». Αδιάψευστος μάρτυρας είναι τα ντοκουμέντα της εποχής που δεν αφήνουν αμφιβολίες. Μερικά από αυτά παρουσιάζει σήμερα ο Εργατικός Αγώνας.
Είναι αποσπάσματα από τα «Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου» του ΓΕΣ (1ος τόμος, σελίδες 427-440). Πρόκειται για τρία έγγραφα: 1) την Έκθεση του διοικητή του Τάγματος Εθνοφυλακής που –κατά τα λεγόμενά του- «απελευθέρωσε» τη Σπάρτη από το ΕΑΜ που τους… υποδεχόταν, 2) τη διαταγή που εξέδωσε ο ίδιος διοικητής του Τάγματος Εθνοφυλακής όπου απαγορεύει τις συγκεντρώσεις, τις αφισοκολλήσεις και την κυκλοφορία εντύπων του ΕΑΜ και 3) Υπόμνημα του διοικητή του ΕΛΑΣ Σπάρτης ο οποίος διαμαρτύρεται στην κυβέρνηση για τις «αυθαιρεσίες» της εθνοφυλακής. Και στα τρία έγγραφα φαίνονται ξεκάθαρα οι προθέσεις της κάθε πλευράς και οι ενέργειες της.
Τα γεγονότα που περιγράφονται δεν είναι μοναδικά. Συνέβαιναν σε κάθε γωνιά της χώρας. Είναι όμως ενδεικτικά γιατί προέρχονται από την πλευρά των αυτουργών, όχι των θυμάτων.
Δημοσιεύουμε τα κείμενα σε μονοτονικό, ωστόσο κρατήσαμε τη γλώσσα της εποχής ελπίζοντας πως δε θα δυσκολέψει ιδιαίτερα όσους δεν είναι εξοικειωμένοι μ’ αυτή.
Έγγραφο 1ο:
ΕΚΘΕΣΙΣ
Γεγονότων κατά την περίοδο της απελευθερώσεως του Νομού Λακωνίας από τον Εαμοκομμουνισμόν
(1945)
Μετά την υπογραφήν της Συνθήκης Βαρκίζης διετάχθην όπως κινηθώ προς Σπάρτην επί κεφαλής διλοχίας του 164 Τάγματος Εθνοφυλακής.
Σκοπός ήτο η ανάληψις της Στρατιωτικής εξουσίας εις τον Νόμον Λακωνίας και η εγκατάστασις των υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως διορισθέντων Πολιτικών αρχών.
Το τμήμα μου εκινήθη δι’ αυτοκινήτων εξ Αθηνών προς Σπάρτην τεθέν υπό τας Δ/γάς Αγγλικής Ταξιαρχίας.
Εις Σπάρτην εισήλθομεν τας μεσημβρινάς ώρας όπου μας ανέμενον οι στρατολογηθέντες άνδρες της Πολιτοφυλακής του ΕΑΜ ως και η δύναμις του εκεί εδρεύοντος Συντ/τος του ΕΛΑΣ.
Η πόλις έπλεεν εις το ερυθρόν χρώμα και ο στρατολογηθείς εκείνος κόσμος μας υπεδέχετο κραυγάζων τα γνωστά εαμικά συνθήματα μεταξύ των οποίων επεκράτει το «Βάρκιζα - Κριμαία».
Φαίνεται πως είχε δοθή εντολή να ανέλθουν επί των αυτοκινήτων της φάλαγγος οι εις την είσοδον της πόλεως ευρισκόμενοι Κομμουνισταί και ούτω να διασχίσουν ομού με το Τάγμα την πόλιν.
Τούτο μόλις εγένετο αντιληπτόν παρά του υποφαινομένου εσταμάτησα την φάλαγγα και διέταξα όπως κατέλθουν οι αναρχικοί των αυτοκινήτων, συγχρόνως δε αντιληφθείς ότι ο μεγάλος δημόσιος δρόμος όστις διέσχιζε την πόλιν τον οποίον ήμην υποχρεωμένος να διανύσω, καθόσον επρόκειτο να καταυλισθώ εις το Γυμνάσιον το οποίον έκειτο εις το άλλο άκρον της πόλεως, είχε καταληφθή υπό του στρατολογηθέντος πλήθους με σκοπόν την κατάδειξιν της ισχύος του ΕΑΜ και την επιρροήν του επί του ηθικού των ανδρών του Τάγματος ότι εισέρχονται εις την πόλιν όπου άπαντες οι κάτοικοι είναι κομμουνισταί.
Προς ματαίωσιν των σκοπών τούτων διέταξα την αλλαγήν της πορείας της φάλαγγος και ούτω απέφυγα τας προετοιμασθείσας εκδηλώσεις.
Αργότερον επληροφορήθην ότι οι αρχηγοί των κομμουνιστών επί τη αγγελία ότι θα κατήρχετο εις την πόλιν της Σπάρτης Εθνικός Στρατός καμπάζοντες έλεγον ότι καινούργια όπλα μας στέλνουν και ότι θα ήτο το τρίτον Τάγμα που θα αφώπλιζαν.
Τέλος η φάλαγξ έφθασεν εις το άλλον άκρον της πόλεως, το Γυμνάσιον, όπου η οχλοβοή με τα κομμουνιστικά συνθήματα μας παρηκολούθει. Εκεί κατέφθασαν και οι αρχηγοί της Πολιτοφυλακής του ΕΛΑΣ του ΕΑΜ ως και διάφοραι αντιπροσωπείαι των κομμουνιστικών οργανώσεων (ΕΑΜ-ΑΚΕ-ΕΛΔ-ΚΚΕ-ΕΠΟΝ).
Ούτοι αφού φιλικώς μου ηυχήθησαν το «καλώς ώρισα» μου παρεπονέθησαν ότι απέφυγα την υποδοχήν του «λαού» και με προσεκάλεσαν καθώς και τους αξ/κούς μου εις λαϊκόν δείπνον που είχον προετοιμάσει προς τιμή μας.
Ηρνήθην προφασισθείς κόπωσιν και εμείναμεν σύμφωνοι όπως συναντηθώμεν την επομένην πρωίαν προς εφαρμογήν της Συνθήκης της Βαρκίζης.
Εντύπωσιν μου επροκάλεσεν το γεγονός ότι ουδείς Εθνικόφρων πολίτης ευρέθη να με πλησιάση αλλά και ότι όλαι αι οικίαι κατά την είσοδόν μου εις την πόλιν είχον κλειστά τα παραθυρόφυλλα και ουδείς ευρέθη εις εξώστην ή παράθυρον αλλά εις πολλάς οικίας διέκρινα ανθρώπους να κρυφοκυττάζουν από τα κλειστά παράθυρα.
Απέστειλα μετά την αναχώρησιν των αντιπροσωπειών του ΕΑΜ αναγνωρίσεις εις την πόλιν με σκοπόν την εξακρίβωσιν που ευρίσκονται και τι δυνάμεις φυλάσσουν:
- Πολιτοφυλακήν
- Τηλεγραφεία-Ταχυδρομεία
- Noμαρχία-Δημαρχία
- Φυλακάς και
- Ποία άλλη στρατιωτική δύναμις του ΕΛΑΣ ευρίσκεται εις την πόλιν.
Κατόπιν των πληροφοριών ας περισυνέλεξα διέταξα την 11ην νυκτερινήν, οπότε το κομμουνιστικόν όργιον ευρίσκετο εις το ζενίθ, την κατάληψιν των ανωτέρω κτιρίων υπό του Τάγματος μου. Πράγματι κατελήφθησαν και εγκατεστάθησαν αι φρουραί του Τάγματός μου άνευ αντιστάσεως πλην μικράς εις την Δ/σιν της Πολιτοφυλακής και ισχυροτέρας εις τας φυλακάς όπου εκρατούντο 307 εθνικόφρονες πολίται εξ όλου του Νόμου. Οι φύλακές των κομμουνισταί μόλις αντελήφθησαν ότι θα έχαναν, την κυριότητά των, απεπειράθησαν να τους εκτελέσουν. Εις το τέλος της συρράξεως αυτής προσήλθεν Άγγλος Ταγ/χης Δ/ντής επί των πληροφοριών της Ταξιαρχίας (Ιντέλιντζενς Σέρβις) όστις μοί διεβίβασεν Δ/γήν του Ταξιάρχου του όπως αι φυλακαί κρατηθούν υπό του υποφαινομένου αλλ’ ουδείς εκ των κρατουμένων εξέλθη τούτων.
Μετά την επικράτησίν μου εις όλα τα σημεία εδέχθηκα τον Δ/ντήν της Πολιτοφυλακής Ι. Κότσιρα όστις μοι παρεπονέθη διά την βίαίαν κατάληψιν της πόλεως καθόσον ούτος ήτο διατεθειμένος να εφαρμόση την συμφωνία της Βαρκίζης. Του απήντησα ότι τούτο το έπραξα επειδή εκ πείρας γνωρίζω ότι οι κομμουνισταί δεν είναι ποτέ συνεπείς εις τας συμφωνίας ειμή μόνον όταν αύται επιβάλλονται βιαίως. Του εζήτησα εν συνεχεία όπως η παράδοσις των όπλων των γίνη μέχρι της πρωίας. Κατόπιν εξέδωκα τας εξής προκηρύξεις: 1) Απαγόρευσις «χρήσις- χωνίων». 2) Απαγόρευσις βαφής τοίχων διά συνθημάτων και 3) Όπως οι εισελθόντες εις Σπάρτην κατά την περίοδον της κατοχής και ανήκοντες εις ξένους Νομούς να ετοιμασθούν να απέλθουν της πόλεως μέχρι της μεσημβρίας διά μέσων άτινα θα τους εξησφάλιζα (επρόκειτο να επιστρέφουν τα αυτοκίνητα άτινα είχον μεταφέρει το Τάγμα) συγκεντρούμενοι προς τούτο εις τον προ της Πολιτοφυλακής χώρον.
Πράγματι ουδείς ετόλμησε να παραβή τας δύο πρώτας εντολάς μου εκτός μιάς περιπτώσεως χωνίου όστις επυροβολήθη υπό της πλησιεστέρας περιπόλου. Ομοίως μέχρι της μεσημβρίας ένα ανάμικτον από άνδρας και γυναίκες πλήθος, από πόσης πλευράς ύποπτον, συνεκεντρώθη εις τον ορισθέντα χώρον (το πλείστον ήτο εκ του συνοικισμού Κοκκινιάς - Πειραιώς). Τούτο κατά πλειοψηφίαν απετέλει την δύναμιν της Πολιτοφυλακής της Σπάρτης.
Αφού επεβιβάσθησαν της φάλαγγος των αυτοκινήτων διέταξα την έρευναν διά την τυχόν ανακάλυψιν όπλων. Κατά τον χρόνον της ερεύνης και την διαδικασίαν των συλλαμβανομένων οπλοφορούντων, ήρχισεν να συρρέη ολόκληρος ο πληθυσμός της Σπάρτης εις τα απέναντι πεζοδρόμια και τους πέριξ χώρους της πολιτοφυλακής και παρηκολούθει μετ’ εκπλήξεως τα γενόμενα ότε δε εδόθη το σύνθημα της εκκινήσεως της φάλαγγος εκείνο το σιωπών μέχρι της στιγμής εκείνης πλήθος εξέσπασεν εις διάτορας κραυγάς με κυριαρχούσαν φράσιν «Εξω χολέρα».
Έδιναν δε τοιαύτην εντύπωσιν με τας εκδηλώσεις των ώστε ενόμιζέ τις ότι οι άνθρωποι αυτοί εξήλθον εκ των τάφων, δεν εγνώριζον τι έπραττον, έτρεχον ενηγκαλίζοντο, εκραύγαζον .... και ως διά μαγείας ενεφανίσθη πλήρης μουσική εκ πνευστών οργάνων παιανίζουσα το εμβατήριον «Του αητού ο γυιός». Τότε απεσύρθην εις την Δημαρχίαν, ίνα αποφύγω τας εκδηλώσεις ευγνωμοσύνης του πλήθους, αλλά τούτο εκύκλωσεν τούτην και συστήσαν διαφόρους επιτροπάς ίνα το εκπροσωπήσουν παρουσιάσθησαν εις τον υποφαινόμενον κρατώντας στεφάνους εκ δάφνης τους οποίους μου επρόσφεραν και μοι επέδωσαν διάφορα ψηφίσματα ευγνωμοσύνης και εζήτουν την αποφύλάκισιν των κρατουμένων.
Τας απογευματινάς ώρας αι λαϊκαί. αυθόρμηται αυταί εκδηλώσεις ηυξήθησαν με την άφιξιν των κατοίκων εκ των πέριξ χωρίων και εσυνεχίσθησαν οι εκδηλώσεις αυταί και τας επομένας ημέρας με την αυτήν έντασιν και με σύνθημα το όνομα του υποφαινομένου και κατάρας κατά του κομμουνισμού. Οι εκδηλώσεις αυταί αι οποίαι υπερέβησαν την ανθρώπινην αντοχήν δικαίως εχαρακτηρίσθησαν παρά των Ιατρών ότι επρόκειτο περί ομαδικού παραληρήματος.
Επειδή εις τας εκδηλώσεις αυτάς το καθολικόν αίτημα ήτο η αποφυλάκισις των κρατουμένων εξήτασα και επείσθην ότι ουδείς εκ των κρατουμένων εκείνων είχεν διά συγκεκριμένην αιτίαν κατηγορηθή αλλά απλώς κατά το κομμουνιστικόν σύστημα είχαν σχηματίσει δι’ ένα έκαστον εξ αυτών πλαστήν δικογραφίαν διά ψευδομαρτύρων. Επεσκέφθην τότε τον εγκατασταθέντα Νομάρχην, ονόματι Μπιστογιάννην, και του εζήτησα την βοήθειάν του διά την αποφυλάκισιν των κρατουμένων. Εκείνος ηρνήθη κατηγορηματικώς λέγων ότι η συνθήκη της Βάρκιζας όριζε ρητώς ότι οι κρατούμενοι παρά του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ θεωρούνται ως δοσίλογοι και θα παραμείνουν όπως δικασθούν κανονικώς εφ’ όσον κατ’ αυτών είχε σχηματισθεί δικογραφία και είχεν απαγγελθή κατηγορία. Εις την συζήτησιν τάυτην παρίστατο άτομον όπερ συνώδευε συνεχώς τον Νομάρχην και ελέγετο Πέτρος Φικιώρης γνωστός εις τον Νομόν διά τα κομμουνιστικά του φρονήματα και αρχηγός κομμουνιστικής οικογενείας με δυο υιούς με πλουσίαν κομμουνιστικήν δράσιν. Μη γνωρίζων ποιοι σκοποί εκρύπτοντο εις τας αντιρρήσεις του και υποθέσας ότι ουτος θα εφοβείτο μάλλον τας ευθύνας μιας τοιαύτης πράξεως τον καθησύχασα ειπών εις αυτόν ότι «αν αποφασίσω να τους αποφυλακίσω ούτος δεν θα έχη ουδεμίαν ευθύνην, θα αναλάβω εγώ την ευθύνην της πράξεώς μου έναντι των προϊσταμένων μου». Το είδον να διαμαρτύρεται εντονώτατα και τον εγκατέλειψα. Δεν είχε παρέλθει ώρα από της συναντήσεώς μου εκείνης ότε με εκάλεσε ο Άγγλος Ταξίαρχος και μου εδήλωσε με κατηγορηματικόν και αυστηρόν τρόπον τα εξής: Έχω πληροφορίας ότι θέλετε να απελευθερώσητε τους κρατουμένους. Προσέξατε. Αν προβήτε εις την ενέργειαν αυτήν θα με εύρετε αντίθετον. Έχετε 300 Έλληνας και έχω εις την διάθεσίν μου 1000 Άγγλους. Όταν δε τον ηρώτησα τι εννοούσε με την φράσιν αυτήν μου απήντησεν: Ότι θα σας κτυπήσω διά των όπλων. Του απήντησα ότι θα έχω υπ’ όψιν την αναλογίαν των δυνάμεων αυτών αλλά εις ημάς τους Έλληνας η υπεροχή εις αριθμόν ουδέποτε μας συνεκίνησε. Ανεχώρησα μη δυνάμενος να εξηγήσω και τον τρόπον του έναντι του υποφαινομένου και την εχθρικήν στάσιν του έναντι των κρατουμένων.
Την επομένην εις μεγαλειώδη συγκέντρωσιν του Λαού της Λακωνίας ωμίλησεν από του εξώστου της Δημαρχίας ο Αγγλος Ταξίαρχος και ο υποφαινόμενος και αντελήφθην ότι ουδόλως ωχλήθη εκ των λόγων μου εις τον οποίον ωμίλησα περί του απουσιάζοντος τότε Βασιλέως Γεωργίου και υπεσχέθην ότι συντόμως θα απεφυλακίζοντο οι κρατούμενοι. Εν συνεχεία με εκάλεσέ και μου είπε ότι συνεκάλεσε συμβούλιον εις το οποίον θα συμμετείχε αυτός, ο Νομάρχης, ο Δήμαρχος και ο υποφαινόμενος προς εξέτασιν του ζητήματος των φυλακισμένων.
Πράγματι η σύσκεψις έγινε την επομένην εις την οποίαν λαβών τον λόγον είπον ότι όσοι ευρίσκονται εις τας φυλακάς είναι εκλεκτοί Έλληνες και ότι αι κατηγορίαι είναι πλασταί συνταχθείσαι παρά των κομμουνιστών διότι ήσαν εμπόδιον εις τα σχέδιά των και εζήτησα την άμεσον αποφυλάκισιν πάντων των κρατουμένων. Ο Νομάρχης Μπιστογιάννης απήντησεν ότι αυτό δύναται να γίνη διά ελαχίστους αφού εξετάσωμεν τους φακέλλους των και τας σχετικάς αιτήσεις των αι οποίαι πρέπει να υποβληθούν εις την Νομαρχίαν. Τότε εγερθείς ο Άγγλος Ταξίαρχος είπεν: Βλέπω με ευχαρίστησιν ότι μεταξύ του Νομάρχου και του Δ/του του Τάγματος υπάρχουν σημεία συνεννοήσεως και σας αφίνω να εξακουλουθήσετε την συζήτησιν και απευθυνόμενος προς εμέ μου λέγει: Θα σας στείλω τον αντιπρόσωπόν μου όπως μετ’ αυτού εξετάσετε τα στοιχεία των φυλακισμένων. Όταν απήλθεν απετάνθην εις τον Νομάρχην και του είπον. «Ώστε σεις εισηγήθητε εις τον Άγγλον Ταξίαρχον το ζήτημα των κρατουμένων και τηρεί την εχθρικήν στάσιν έναντι μου;», Μου απήντησε ότι δεν μπορούσε να με αφίση να παραβιάσω την συνθήκην της Βάρκιζας και κατέφυγε εις τον Άγγλον. Τότε του απήντησα ότι δεν θα με γνωρίζη καλώς και εις έντονον ύφος του Νομάρχου τι εννοώ με την φράσιν αυτήν του απήντησα ότι δεν μου λείπει η τόλμη να αποφυλακίσω αυτούς και εις την θέσιν των να βάλω άλλον. Τότε με ηπείλησε ότι θα τηλεγραφήση αμέσως του Πλαστήρα. Άφησα τότε την αίθουσαν και εξελθών αντίκρυσα ένα πλήθος το οποίον ανέμενεν και μόλις με αντελήφθη με ήρπασε εις τας χείρας και με ηρώτησε πού κατευθυνόμην. Εις τας φυλακάς απήντησα. Και τότε όλο εκείνο το πλήθος έχον τον υποφαινόμενον εις τας χείρας και προπορευομένης της μουσικής με θούρια κατηυθύνθη εις τας φυλακάς. Εκεί ανοίξας τας πύλας των φυλακών απηλευθέρωσα πάντας τους κρατουμένους. Και τότε συνέβη κάτι το συγκηνιτικόν και το απίστευτον, όλοι εκείνοι οι υποστάντες τόσα μαρτύρια από τους κομμουνιστάς και καταπονημένοι ήρωες αντί να κατευθυνθούν εις τας οικίας των κατηυθύνθησαν εις την Εκκλησίαν-Μητρόπολιν όπου αστραπιαίως προσήλθον όλοι οι κάτοικοι της πόλεως και εκεί γονατιστοί, χοραστατούντος του Μητροπολίτου Διονυσίου εδεήθησαν και ηυχαρίστησαν τον θεόν διά την σωτηρίαν των και διά την απαλλαγήν από το κομμουνιστικόν άγος της Πατρίδος των.
Εν τω μεταξύ έλαβον τα μέτρα μου διά τυχόν εχθρικήν εκδήλωσιν των Άγγλων.
Κατά το διάστημα της δοξολογίας με εζήτησεν Άγγλος Ταγματάρχης απεσταλμένος του Ταξιάρχου ίνα επισκεφθώμεν τας φυλακάς, του απήντησα ότι δεν υπάρχουν πλέον φυλακισμένοι. Έκτοτε ουδεμία ενέργεια των Άγγλων εξεδηλώθη διά το θέμα των φυλακισμένων.
Την επομένην εις παραταθέν δειπνον υπό του Δημάρχου Κουντουλάκου εις το οποίον είχε προσκληθή και ο Άγγλος Ταξίαρχος με επλησίασεν ούτος μετά το δείπνον και με ηρώτησε τι συνέβη με τους φυλακισμένους. Αφού του έδωσα ωρισμένες εξηγήσεις μου είπε ότι τον έβγαλα από μία δύσκολη θέσι και προσέθεσε, τι είναι ο Νομάρχης; Του απήντησα ότι διαθέτει γραφείον πληροφοριών και δύναται να αρυσθή τας πληροφορίας που θέλει.
Και ενώ εξηκολούθουν αι πανηγυρικαί εορταί διά την απελευθέρωσιν του Νομού Λακωνίας οι κομμουνισταί δεν έπαυσαν νά διαμαρτύρωνται διά δήθεν κακομεταχείρισίν των υπό της Εθνοφρουράς, φθάσαντες να θίγωνται διότι εις πατριωτικά άσματα υβρίζετο η βρωμερά φυλή των Βουλγάρων!!
Συνημμένους υποβάλλω εν αντιγράφω μέρος των αναφορών και επιστολών τούτων διά να φανή η τότε νοοτροπία των και η προετοιμαζόμενη νέα ανταρσία των.
Την αυτήν πανηγυρικήν και εορταστικήν όψιν συνήντησα και εις Γύθειον όπερ δεν υστέρησε εις πατριωτικάς εκδηλώσεις της Σπάρτης κατά την είσοδόν μου εις την πρωτεύουσαν της Μάνης. Εις όλον τον Νομόν δεν υπήρχεν διαφορά μεταξύ των αστικών κομμάτων. Πάντες ήσαν ηνωμένοι κατά των κομμουνιστών και οι Εθνικόφρονες απεκαλούντο Βασιλικοί διά να διακρίνωνται έναντι των ελάχιστων εναπομεινάντων κομμουνιστών. Φαίνεται όμως κατόπιν ενεργειών του Νομάρχου εξεδόθη Δ/γή του Υπουργείου Στρατιωτικών υπογεγραμμένη παρά του Υπουργού Σπαή Λ. δι’ ης διετασσόμην να απέλθω αμέσως της Σπάρτης και να παρουσιασθώ ενώπιον του Υπουργού Στρατιωτικών. Αφιχθείς εις Αθήνας και ανερχόμενος την οδόν Πανεπιστημίου ίνα μεταβώ εις τό Υπρυργείον Στρατιωτικών αντελήφθην ένα αυτοκίνητον να σταματά και να προσκαλούμαι εις αυτό. Πλησιάσας αντελήφθην μέσα εις το αυτοκίνητον τον τότε Υπουργόν Στρ/κών Σπαή με παρακαθήμενον τον Π. Φικιώρην και αμέσως με ύφος οργίλον μου λέγει ο κ. Σπαής. «Τα έκανες θάλασσα εις την Λακωνίαν». Του απήντησα ότι φαίνεται ότι έχει συμβούλους τους Κομμουνιστάς. Τότε αυτός μου λέγει ότι: «Για σας, πάς μη Βασιλικός είναι κομμουνιστής» Του απήντησα ότι εις την Λακωνίαν δεν υπάρχει άλλη κατάστασις ειμή οι Βασιλόφρονες και οι κομμουνισταί. Επειδή δε εν τω μεταξύ συνεκεντρώθη πλήθος περιέργων διέκοψε την συζήτησιν με την εντολήν να πάω να τον εύρω εις το Υπουργείον. Πράγματι ο κ. Σπαής εις νεάν συνάντησίν μας μου επανέλαβε τα ίδια συμπληρώσας ότι εζητωκραύγασα υπέρ του Βασιλέως ότι εξεφράσθην δυσμενώς κατά του Προέδρου της Κυβερνήσεως Πλαστήρα και ότι παρεβίασα την συνθήκην της Βαρκίζης απελευθερώσας τους κρατουμένους υπό του ΕΛΑΣ, και τέλος μου ανεκοίνωσεν ότι δεν θα μεταβώ εις Σπάρτην πλέον και ότι αι πράξεις μου εις Λακωνίαν θα είχον επιπτώσεις επί της σταδιοδρομίας μου.
Πράγματι αργότερον μοι επιβλήθησαν κυρώσεις αδικαιολόγητοι αρθείσαι αργότερον
Τ.Υ. Γ. Α. ΚΟΥΡΟΥΚΛΗΣ
Συνημμένως υποβάλονται:
-Προκήρυξις Τάγματος Εθνοφυλακής
-Υπόμνημα Εθνικοαπελευθερωτικών οργανώσεων
-Έγγραφον Επαρχιακής Επιτροπής Λακεδαίμονος ΕΑΜ
-Υπόμνημα ΕΑΜ - ΑΚΕ - ΕΛΔ - ΚΚΕ - ΕΠΟΝ προς Ελλ. Κυβέρν.- Πρεσβευτάς Συμμάχων κλπ.
-Αναφορά λοχ. Πεζ. Κανελλοπούλου Κ.(ΕΛΑΣ)
Έγγραφο 2ο:
Τάγμα Εθνοφυλακής Σπάρτης
Έχοντες υπ’ όψει την ανάγκην της λήψεως μέτρων προς τήρησιν της ησυχίας και της τάξεως ως και τας σχετικάς περί τούτων διαταγάς και Συντακτικάς πράξεις της Κυβερνήσεως
Αποφασίζομεν
- Απαγορεύονται αι δημόσιοι συγκεντρώσεις και συναθροίσεις εν παντί τόπω και χρόνω άνευ αδείας της Νομαρχίας εκδιδομένης κατόπιν αιτήσεως των ενδιαφερομένων. Η αίτησις αύτη θα υποβάλλεται διά της Εθνοφυλακής Σπάρτης ήτις θα γνωματεύη περί του σκοπίμου ή μη της εκδόσεως της αδείας.
- Απαγορεύεται η διά τηλεβοών (χωνίων) ανακοίνωσις ειδήσεων, πληροφοριών, συνθημάτων, προσκλήσεων, παρακλήσεων κλπ.
- Απαγορεύεται η επί των τοίχων των οικιών, καταστημάτων και παντός εν γένει κτίσματος, πεζοδρομίων ή καταστρώματος των οδών, αναγραφή οιασδήποτε φύσεως πληροφοριών, ειδήσεων, συνθημάτων, συμβόλων ή άλλων παραστάσεων ως και η επικόλλησις και εν γένει διανομή πινακίδων παντός είδους εντύπων και προκηρύξεων οιουδήποτε περιεχομένου.
Της ως άνω απαγορεύσεως εξαιρούνται αι νομίμως κυκλοφορούσαι εφημερίδες, περιοδικά ή άλλα έντυπα αι διανεμόμενοι διαφημίσεις των διαφόρων επιχειρήσεων και τα ειδοποιητήρια των θεατρικών παραστάσεων, εφ’ όσον πάντα ταύτα περιορίζονται εις την διαφήμισιν των προϊόντων ταύτης ή των θεατρικών παραστάσεων εν γένει και άτινα έντυπα και ειδοποιητήρια δύνανται να τοιχοκολλώνται εις τα υπό του Νόμου ή της Εθνοφυλακής καθοριζόμενα.
Οι παραβάται της παρούσης εισάγονται εις το Πλημμελειοδικείον κατά την διαδικασίαν του Νόμου της 22 Νοεμβρίου 1923 περί αμέσου εκδικάσεως πλημμελημάτων τινων επ’ αυτοφόρω και τιμωρούνται διά φυλακίσεως ενός έτους και χρηματικής ποινής από 500-10.000 δρχ δικαιουμένου του Δικαστηρίου να επιβάλη και εκτόπισιν μέχρις ενός έτους εις τόπον οριζόμενον διά της αποφάσεώς του.
Επί των κηρυχθέντων ενοχών δεν εφαρμόζονται αι περί αναστολής ή μετατροπής των καταγνωσθεισών ποινών διατάξεις των σχετικών νόμων.
Επίσης η τυχόν ασκηθείσα κατά της καταδικαστικής αποφάσεώς έφεσις ουδέποτε έχει αναστέλλουσαν δύναμιν ουδέ συγχωρείται η επί εγγυήσει απόλυσις του εκκαλέσαντος την κάτ’ αυτού εκδοθείσαν απόφασιν κατηγορουμένου.
Η παρούσα ισχύει από της ημέρας της δημοσιεύσεως δι’ επικολλήσεως εις τα κεντρικώτερα σημεία της πόλεως.
Σπάρτη τη 6 Μαρτίου 1945
Ενεκρίθη αυθημερόν Ο Διοικητής
ο Νομάρχης Λακωνίας ΓΕΩΡΓ. ΚΟΥΡΟΥΚΛΗΣ
Ταγ/χης Πυρ/κού
Έγγραφο 3ο:
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Προς την
Ελληνική Κυβέρνηση, τους Πρεσβευτάς Αγγλίας, Αμερικής, Γαλλίας την Ρωσσική Στρατιωτική αποστολή, την Κεντρική Επιτροπή του ΕΑΜ, Νομαρχίαν Λακωνίας, τον Δ/την των εν Λακωνία Αγγλικών Στρατευμάτων και Δ/την 164 Τάγματος Εθνοφυλακής.
Εκ μέρους του Δημοκρατικού Κόσμου της Επαρχίας Λακεδαίμονος διαμαρτυρόμεθα εντονώτατα για την δημιουργηθείσα κατάσταση στο Νομό μας και ειδικώτερα στη Σπάρτη μετά την άφιξη του Τάγματος Εθνοφυλακής. Νέα περίοδος αφόρητης τρομοκρατίας, όμοιας και πολλές φορές χειρότερης από την περίοδο της Ιταλογερμανικής σκλαβιάς, ξέσπασε σε βάρος του Λαού και κάθε έννοια τάξης, ασφάλειας, δικαιοσύνης, ελευθερίας έλειψε. Ξυλοδαρμοί πολιτών, συλλήψεις άνερ λόγου αγωνιστών, σκανδαλώδικη συνεργασία των επισήμων αρχών με τους Κουϊσλιγκς, αντισυμμαχικές εκδηλώσεις, ανοιχτή φιλοβασιλική και φασιστική πολιτική των αξιωματικών της Εθνοφυλακής, απαγόρευση κυκλοφορίας Εαμικού τύπου, απροκάλυπτη καταπάτηση συμφωνιών Βάρκιζας-Γιάλτας. Αυτά είναι τα γνωρίσματα της εδώ κατάστασης.
Ειδικώτερον σας αναφέρουμε τα εξής γεγονότα, που είναι ασήμαντο μονάχα ποσοστό μιας ατέλειωτης σειράς ομοίων προς αυτά περιπτώσεων:
- Την ίδια μέρα 4/3/45 της άφιξης εδώ του Τάγματος εξεδιώχθησαν βιαίως από τα γραφεία τους οι οργανώσεις του ΕΑΜ, ΕΠΟΝ, ΕΑ, Αγροτικό κόμμα, Σύλλογος Θυμάτων, ενώ παράλληλα όργανα της Εθνοφυλακής επιδειχτικά παραβίασαν τα γραφεία του Κομμουνιστικού Κόμματος και με λύσσα θρυμμάτισαν τις ταμπέλες τους. Έκτοτε όλα τα πιο πάνω γραφεία βρίσκονται στα χέρια της Εθνοφυλακής, η οποία αρνήθηκε να επιστρέψη και τα διάφορα υλικά και έγγραφα που βρέθηκαν στα γραφεία.
- Στις 5.3.45, τη δεύτερη μέρα της άφιξής τους απέλυσαν 250 περίπου εγκληματίες, που είχαν συγκεντρωθή από ολόκληρη τη Λακωνία στις φυλακές της Σπάρτης, και κατηγορούνται για συνεργασία, με τον εχθρό και σωρεία άλλων εγκλημάτων στο διάστημά της κατοχής. Σε διαμαρτυρία Επιτροπών του Λαού ο Ταγ/χης Εθνοφυλακής κ. Κουρουκλής απάντησε ότι τούτο είναι αξίωση των Άγγλων.
- Ενώ απολύονται οι ένοχοι 1000 και πλέον εγκλημάτων που διέπραξαν στο διάστημα της κατοχής στο Νομό μας, οι φυλακές δέχονται τίμιους αγωνιστές του Λαού, χωρίς εντάλματα της αρμοδίας Ανακριτικής ή Εισαγγελικής Αρχής. Ταυτόχρονα εμφανίζονται στους δρόμους και στην πλατεία της Σπάρτης κυκλοφορώντας επιδειχτικά και οι αρχιδήμιοι Λακωνίας αξιωματικοί των Ταγμάτων Ασφαλείας Καραδημητρόπουλος και Κατσαρέας εν στολή. Σημειώνουμε ότι ο Καραδημητρόπουλος έχει σκοτώσει με το ίδιο του το χέρι δεκάδες Λακώνων πατριωτών, τους οποίους συνελάμβανε κατά τις επιδρομές του στα χωριά του Νομού.
- Τα όργανα της Εθνοφυλακής του Νομού δέρνουν αγωνιστές του Λαού και τραυματίες του ΕΛΑΣ με βάρβαρο τρόπο. Ενεργούν ενοχλητικές έρευνες σε πολλά σπίτια με χυδαία συμπεριφορά, μη παραλείποντες σε αυτές και πράξεις ληστείας. Συγκεκριμένα αφαίρεσαν από τη χήρα Παπαστάθη, της οποίας τον άνδρα σκότωσαν οι Γερμανοί, 23.000 δρχ. από το Γραφείο Θυμάτων 2 τενεκέδες λάδι, δηλ. συμπεριφορά όμοια με τη συμπεριφορά των Ταγμάτων Ασφαλείας.
- Απαγόρευσαν να ψάλλωνται εθνικά αντάρτικά τραγούδια, όπως επίσης απαγόρευσαν την κυκλοφορίαν του Εαμίτικου και Κομμουνιστικού Τύπου.
- Ο Διοικητής του Τάγματος Εθνοφυλακής κ. Κουρουκλής ομιλώντας από εξώστη σε συλλαλητήριο, το οποίο (οργάνωσαν φασιστικά και δοσίλογα στοιχεία, έκλεισε το λόγο του καλώντας το Λαό να ζητωκραυγάση υπέρ του Βασιλέως, ενώ σε Επιτροπές που παρουσιάστηκαν σ’ αυτόν για να διαμαρτυρηθούν για την τρομοκρατία που ασκούν τα όργανα τής Εθνοφυλακής και που θυμίζουν τετάρτη Αυγούστου, απάντησε ότι η τετάρτη Αυγούστου εξασφάλισε τάξη και ησυχία και θα πρέπει να επιζητούμε επαναφορά τέτοιου καθεστώτος. Επίσης στις Επιτροπές που παρουσιάσθηκαν τις υποδέχθηκε με τρόπο χλευαστικό.
- Ο εγκληματίας αξιωματικός των ταγμάτων ασφαλείας Μενούτης εμφανίστηκε σε χθεσινό συλλαλητήριο με στολή αξιωματικού της Εθνοφυλακής με αυτόματο όπλο στέν, πυροβολώντας και φωνάζοντας «θάνατος στο Λαό λευτεριά στο φασισμό».
- Αξ/κός της Εθνοφυλακής, έσκισε στο καφενείο Τράγκα, παρουσία μεγάλου αριθμού θαμώνων τις εικόνες των μεγάλων μας Συμμάχων Τσώρτσιλ, Ρούσβελτ, Στάλιν. Σε διαμαρτυρία του καταστηματάρχου για την ενέργεια του αυτή, που αποτελεί εκδήλωση αντισυμμαχική και έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα της συμφωνίας της Γιάλτας, ο αξ/κός αυτός απάντησε ότι δεν ξέρει τίποτε απ’ αυτά. Άλλο όργανο της Εθνοφυλακής έσκισε στο εστιατόριο του Βαχαβιώλου την εικόνα του Στάλιν. Σε χθεσινό συλλαλητήριο ολόκληρου του Νομού, που έγινε στη Σπάρτη, κυριαρχούσαν τα διασπαστικά του συμμαχικού αγώνα συνθήματα: «Κάτω η Σοβιετική Ένωση», «Κάτω ο Κόκκινος Στρατός» «Θάνατος στους Κουκουέδες» κλπ.
Επειδή τα πιο πάνω και γενικά η στάση των Αξ/κών και ανδρών της Εθνοφυλακής αποτελούν κατάφωρη παραβίαση των συμφωνιών της Βάρκιζας ούτε της Κυβερνήσεως, διότι δεν έχω καμμιά εμπιστοσύνη διά των ειρμόν των ενεργειών της και των δικών σας. Εκτός δε τούτου και η Κυβέρνησις έχει παραβή τους όρους της συμφωνίας εάν υποθέσωμεν ότι αι πράξεις σας είναι ανεξάρτητοι των Διαταγών που έχετε λάβει απ’ αυτήν. Κατόπιν τούτου δεν είμαι διατεθειμένος να τεθώ υπό τας Διαταγάς της παρά μόνον όταν εφαρμόση πλήρως τους όρους της συμφωνίας.
Εκείνο δε που της καταρρίπτει το γόητρο στα μάτια του Ελληνικού Λαού και όλου του Κόσμου, είναι το ότι προσπαθεί να θέση σε πρώτη μοίρα τας πράξεις των Ταγματαλητών οι οποίοι ελάμβανον διαταγάς από τους Γερμανούς κατ’ ευθείαν και αι πράξεις των εστρέφοντο εναντίον ολοκλήρου του Ελλην. Λαού αδιακρίτως ιδεολογίας και παρίστανται αύται ως πράξεις εθνικαί ενώ αντιστρόφως καταδικάζονται αι πράξεις των ηρωικών μορφών του Εθν. Απελ. Αγώνα.
Η Διοίκησις του Τάγματος και εν συνεχεία η Κυβέρνηση καθώς και η εν Σπάρτη Αγγλική Διοίκησις των Τμημάτων φέρνει ακεραίαν την ευθύνην διά ότι θα συμβή σε περίπτωση που δεν θα εφαρμοσθούν οι όροι της Βάρκιζας, απόλυσις κρατουμένων, τρομοκρατία κλπ.
Είμαστε διατεθειμένοι να κάμωμεν και δεύτερον Εθν. απελ. αγώνα με όπλα δικά σας. Η δύναμίς μας είναι τρομερή και η θέλησή μας αλύγιστη.
Εκπροσωπεύω αυτήν την στιγμήν τη δύναμη του σκληρά δοκιμασθέντος Ελληνικού Λαού.
Κ. Κανελλόπουλος
Κοινοποίησις: Λοχαγός Πεζ.
Προς την εν Σπάρτη
Αγγλικήν Διοίκησιν Β/Κ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Εδώ εκτονώνεστε ...