Immanuel Wallerstein
Έχει υπάρξει πολλή βία για περίπου έναν αιώνα στην γεωγραφική
ζώνη που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε σήμερα Ισραήλ/Παλαιστίνη. Αυτή η
ζώνη έχει γίνει μάρτυρας μίας περισσότερο ή λιγότερο συνεχούς μάχης
μεταξύ Παλαιστινίων Αράβων και Εβραίων εποίκων όσον αφορά στα δικαιώματά
τους να καταλάβουν εκτάσεις γης. Και οι δύο ομάδες έχουν επιδιώξει
νομική επιβεβαίωση των δικαιωμάτων τους. Και οι δύο ομάδες έχουν
επιδιώξει νομική επιβεβαίωση σε ανταγωνιστικές μεταξύ τους ιστορικές
αφηγήσεις. Και οι δύο ομάδες έχουν επιδιώξει να παγιώσουν τα επίπεδα
στήριξης για τους «λαούς» τους σε ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα. Και
και οι δύο ομάδες έχουν επιδιώξει να πάρουν την παγκόσμια κοινή γνώμη
στο πλευρό τους.
Το 1917, τα Ηνωμένα Έθνη επικύρωσαν τον χωρισμό της περιοχής δυτικά της Ιορδανίας σε δύο ξεχωριστά κράτη, ένα Εβραϊκό και ένα Αραβικό. Στη βάση αυτού του ψηφίσματος, η σιωνιστική ηγεσία ανακήρυξε το κράτος του Ισραήλ στις 14 Μαΐου του 1948. Ακολούθησε ένας πόλεμος –δηλαδή, πιο έντονη βία που εμπλέκει ένοπλες δυνάμεις των κρατών- μεταξύ του νέου Εβραϊκού κράτους και των περισσότερων Αραβικών κρατών, η οποία κορυφώθηκε με μία εκεχειρία ,ε διαφορετικές οριακές γραμμές από αυτές που είχαν πιστοποιηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Θα ακολουθούσαν δύο επιπλέον πόλεμοι, το 1967 και το 1973. Ο πόλεμος του 1967 κορυφώθηκε με περεταίρω διαφορετικές οριακές γραμμές, με το Ισραήλ να έχει de facto στην κατοχή του αυτό που παλαιότερα ήταν ολόκληρη η περιοχή δυτικά της Ιορδανίας.
Οι πολλαπλοί πόλεμοι άλλαξαν τον χαρακτήρα και το επίπεδο υποστήριξης που λάμβαναν και οι δύο ομάδες. Ενώ το 1947 η υποστήριξη προς τον Σιωνισμό ακόμη εξέφραζε μία θέση μειοψηφίας ανάμεσα στον εβραϊκό κόσμο, ο πόλεμος του 1967 και ιδίως ο πόλεμος του 1973 φάνηκε να μετασχηματίζει την στάση και να μεγεθύνει το επίπεδο της υποστήριξης, που έγινε σχεδόν απεριόριστο. Και ενώ και οι τρεις πόλεμοι είχαν όλοι καταπολεμηθεί από τα αραβικά κράτη, μετά το 1967 οι Παλαιστίνιοι Άραβες επιδίωξαν να πάρουν τον πολιτικό έλεγχο του αγώνα τους. Το νέο τους μέσο ήταν η Παλαιστινιακή Οργάνωση για την Απελευθέρωση (PLO), μία συνομοσπονδία μια μεγάλης ποικιλίας παλαιστινιακών κινημάτων. Το μεγαλύτερό της κίνημα-μέλος ήταν η Al-Fatah, και ο αρχηγός του, Yasser Arafat, έγινε ο πρόεδρος της PLO.
Η PLO εγκατέστησε την έδρα της στην Βηρυτό. Το 1982, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις μπήκαν στο Λίβανο και επιδίωξαν να εκκαθαρίσουν την PLO. Δούλεψε με την Χαμάς και μερικές οργανώσεις Μαρωνιτών του Λιβάνου που σφαγίασαν περίπου 2000 Παλαιστίνιους και Σιίτες Λιβανέζους στην Sabra και τη Shatilaενώ ο ισραηλινός στρατός αδρανούσε. Ακόμη και μία ισραηλινή επιτροπή αργότερα καταδίκασε την ηθική ευθύνη του ισραηλινού διοικητή, Ariel Sharon, ο οποίος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση. Κάτω από την προστασία των δυνάμεων των Ηνωμένων Εθνών, η ηγεσία της PLO έφυγε από την Βηρυτό στην Τυνησία. Ο πόλεμος οδήγησε στην δημιουργία ενός Λιβανικού σιιτικού κινήματος που ονομάζεται Hezbollah, που δυνάμωσε, και εξανάγκασε την ισραηλινή έξοδο από τον Λίβανο στον Δεύτερο Λιβανέζικο Πόλεμο του 2000.
Στην ίδια την κατεχόμενη Παλαιστίνη, συνέβησαν δύο παλαιστινιακές εξεγέρσεις (οι αποκαλούμενες Ιντιφάντες), τις οποίες το Ισραήλ βρήκε όλο και πιο δύσκολο να καταστείλει. Όλο αυτό είναι το ιστορικό πλαίσιο του παρόντος πολέμου μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, που είναι τώρα εν εξελίξει και που είναι πιθανό να συνεχιστεί για πολύ καιρό. Στρατιωτικά, η Χαμάς δεν αποτελεί κανέναν σοβαρό κίνδυνο για το Ισραήλ. Από οικονομικής άποψης, το Ισραήλ βρίσκεται σε λογική κατάσταση ενώ ο ισραηλινός αποκλεισμός έχει οδηγήσει την Γάζα να υποφέρει από έντονες ελλείψεις σε οτιδήποτε. Αλλά είναι στο διπλωματικό πεδίο στο οποίο λαμβάνει χώρα κατά κύριο λόγο η διαμάχη και εδώ και οι δύο πλευρές είναι περισσότερο ίσες.
Η θέση του Ισραήλ φαίνεται μάλλον ξεκάθαρη. Θέλει να χρησιμοποιήσει την στρατιωτική του δύναμη για να «καταστρέψει την Χαμάς» σύμφωνα με τις επικεφαλίδες της New York Times από τον Amos Yadlin, πρώην επικεφαλής των Ισραηλινών Στρατιωτικών Πληροφοριών. Το άρθρο στην Washington Post τουMichael Oren, μέχρι πρόσφατα Ισραηλινού πρέσβη στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι χονδροειδέστερο. Ο Oren λέει στους δυτικούς φίλους του Ισραήλ να μην ανακατευτούν σε αυτό και πάνω από όλα να μην προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν εκεχειρία μέχρι το Ισραήλ να ολοκληρώσει το έργο του.
Η θέση της Χαμάς είναι εξίσου σαφής. Ο αρχηγός της, Kahled Meshal, έχει πει ότι μία εκεχειρία είναι δυνατή μόνο αν αρθεί ο οχτάχρονος αποκλεισμός, καθώς οι κάτοικοι της Γάζας ζουν «έναν αργό θάνατο στην μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου». Η διαρκώς αυξανόμενη απώλεια ζωών, δυσανάλογα των Παλαιστινίων, και η μαζική καταστροφή στην Γάζα έχει οδηγήσει σε παγκόσμιες εκκλήσεις για μία «ανθρωπιστική εκεχειρία», συμπεριλαμβανομένης μία ομόφωνης πρότασης στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Το διπλωματικό παιχνίδι είναι ποιος διαπραγματεύεται με ποιον. Αρχικά, η Αίγυπτος (αδιάλλακτα εχθρική προς την Χαμάς) διακήρυξε τους όρους μιας εκεχειρίας, μετά από διαβούλευση με το Ισραήλ και χωρίς ούτε να πληροφορήσει την Χαμάς. Αργότερα, παγκόσμιες δυνάμεις επεδίωξαν να συμπεριλάβουν τη Χαμάς αποκλείοντας την Αίγυπτο και διαπραγματευόμενες με την Χαμάς μέσω Κατάρ και Τουρκίας. Η υποστήριξη αυτής της πρωτοβουλίας από υπουργό εξωτερικών των Η.Π.Α. John Kerry οδήγησε σε καταγγελία από τους Ισραηλινούς για την «προδοσία» του.
Και οι δύο πλευρές παίζουν για να κερδίσουν την παγκόσμια κοινή γνώμη. Οι Ισραηλινοί υπολογίζουν στην de facto αποδοχή της συνεχιζόμενης κατοχής της Παλαιστίνης. Ο πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu έχει επιβεβαιώσει τις προθέσεις του Ισραήλ να διατηρήσει για πάντα τις δυνάμεις του στα σύνορα με την Ιορδανία και τη Συρία και επιμένει στην «αποστρατικοποίηση» της Χαμάς. Η Χαμάς βασίζεται στην αργή κατάρρευση της παγκόσμιας υποστήριξης προς το Ισραήλ. Αναλυτικά, φαίνεται προφανές ότι, μεσοπρόθεσμα, η Χαμάς θα κερδίσει αυτό το διπλωματικό παιχνίδι. Επίσης φαίνεται ξεκάθαρο ότι το Ισραήλ απλώς θα περιχαρακωθεί. Αντί να πανηγυρίσει για την νέα συμφωνία μεταξύ Χαμάς και Φατάχ, με την σιωπηρή αποδοχή μίας λύσης δύο κρατών από την Χαμάς, το Ισραήλ θα πετύχει την ενός κράτους λύση του με μία εκδίκηση. Το Ισραήλ μπορεί να εξολοθρεύσει την Χαμάς ως οργάνωση. Αυτό που θα πάρουν μετά φυσικά δεν είναι μία ομάδα συγκαταβατικών Παλαιστινίων, αλλά τους υποστηρικτές ενός ισλαμικού χαλιφάτου, μίας ομάδας που δεν έχει ακόμη πραγματική παρουσία στην Παλαιστίνη.
Πηγή: Immanuel Wallerstein via afterhistory.blogspot.gr
Μετάφραση: Μαρία Γραμμένου
Ο τρόπος με τον οποίο έχει παιχτεί το παιχνίδι έχει εξελιχθεί λόγω
των μεταβολών των γεωπολιτικών πραγματικοτήτων. Το 1917, Βρετανικός
στρατός κατέλαβε αυτήν την περιοχή, εκτοπίζοντας την Οθωμανική
Αυτοκρατορία, μία μεταβολή που έπειτα καθαγιάστηκε με την απόκτηση μιας
Εντολής από την Κοινωνία των Εθνών για μία χώρα που λεγόταν Παλαιστίνη.
Επίσης το 1917, η βρετανική κυβέρνηση κατοχής εξέδωσε αυτό που είναι
γνωστό ως διακήρυξη Balfour, με την οποία υποστήριξε ως στόχο την
θέσπιση ενός Εβραϊκού Εθνικού Σπιτιού (Jewish National Home) στην
Παλαιστίνη. Ο όρος «σπίτι» είναι ασαφής και η σημασία του έχει γίνει
αντικείμενο αντιπαράθεσης έκτοτε. Μία σειρά από αποφάσεις τη δεκαετία
του 1920 χώρισε την Εντολή σε δύο μέρη. Το ένα ήταν η Υπεριορδανία
(Transjordan) –αυτό που είναι τώρα η Ιορδανία- να οριστεί ως Αραβικό
κράτος ώστε να γίνει τελικά ανεξάρτητο. Και η άλλη ήταν η Παλαιστίνη
δυτικά της Ιορδανίας, να διοικηθεί διαφορετικά.
Το 1917, τα Ηνωμένα Έθνη επικύρωσαν τον χωρισμό της περιοχής δυτικά της Ιορδανίας σε δύο ξεχωριστά κράτη, ένα Εβραϊκό και ένα Αραβικό. Στη βάση αυτού του ψηφίσματος, η σιωνιστική ηγεσία ανακήρυξε το κράτος του Ισραήλ στις 14 Μαΐου του 1948. Ακολούθησε ένας πόλεμος –δηλαδή, πιο έντονη βία που εμπλέκει ένοπλες δυνάμεις των κρατών- μεταξύ του νέου Εβραϊκού κράτους και των περισσότερων Αραβικών κρατών, η οποία κορυφώθηκε με μία εκεχειρία ,ε διαφορετικές οριακές γραμμές από αυτές που είχαν πιστοποιηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Θα ακολουθούσαν δύο επιπλέον πόλεμοι, το 1967 και το 1973. Ο πόλεμος του 1967 κορυφώθηκε με περεταίρω διαφορετικές οριακές γραμμές, με το Ισραήλ να έχει de facto στην κατοχή του αυτό που παλαιότερα ήταν ολόκληρη η περιοχή δυτικά της Ιορδανίας.
Οι πολλαπλοί πόλεμοι άλλαξαν τον χαρακτήρα και το επίπεδο υποστήριξης που λάμβαναν και οι δύο ομάδες. Ενώ το 1947 η υποστήριξη προς τον Σιωνισμό ακόμη εξέφραζε μία θέση μειοψηφίας ανάμεσα στον εβραϊκό κόσμο, ο πόλεμος του 1967 και ιδίως ο πόλεμος του 1973 φάνηκε να μετασχηματίζει την στάση και να μεγεθύνει το επίπεδο της υποστήριξης, που έγινε σχεδόν απεριόριστο. Και ενώ και οι τρεις πόλεμοι είχαν όλοι καταπολεμηθεί από τα αραβικά κράτη, μετά το 1967 οι Παλαιστίνιοι Άραβες επιδίωξαν να πάρουν τον πολιτικό έλεγχο του αγώνα τους. Το νέο τους μέσο ήταν η Παλαιστινιακή Οργάνωση για την Απελευθέρωση (PLO), μία συνομοσπονδία μια μεγάλης ποικιλίας παλαιστινιακών κινημάτων. Το μεγαλύτερό της κίνημα-μέλος ήταν η Al-Fatah, και ο αρχηγός του, Yasser Arafat, έγινε ο πρόεδρος της PLO.
Η PLO εγκατέστησε την έδρα της στην Βηρυτό. Το 1982, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις μπήκαν στο Λίβανο και επιδίωξαν να εκκαθαρίσουν την PLO. Δούλεψε με την Χαμάς και μερικές οργανώσεις Μαρωνιτών του Λιβάνου που σφαγίασαν περίπου 2000 Παλαιστίνιους και Σιίτες Λιβανέζους στην Sabra και τη Shatilaενώ ο ισραηλινός στρατός αδρανούσε. Ακόμη και μία ισραηλινή επιτροπή αργότερα καταδίκασε την ηθική ευθύνη του ισραηλινού διοικητή, Ariel Sharon, ο οποίος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση. Κάτω από την προστασία των δυνάμεων των Ηνωμένων Εθνών, η ηγεσία της PLO έφυγε από την Βηρυτό στην Τυνησία. Ο πόλεμος οδήγησε στην δημιουργία ενός Λιβανικού σιιτικού κινήματος που ονομάζεται Hezbollah, που δυνάμωσε, και εξανάγκασε την ισραηλινή έξοδο από τον Λίβανο στον Δεύτερο Λιβανέζικο Πόλεμο του 2000.
Στην ίδια την κατεχόμενη Παλαιστίνη, συνέβησαν δύο παλαιστινιακές εξεγέρσεις (οι αποκαλούμενες Ιντιφάντες), τις οποίες το Ισραήλ βρήκε όλο και πιο δύσκολο να καταστείλει. Όλο αυτό είναι το ιστορικό πλαίσιο του παρόντος πολέμου μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, που είναι τώρα εν εξελίξει και που είναι πιθανό να συνεχιστεί για πολύ καιρό. Στρατιωτικά, η Χαμάς δεν αποτελεί κανέναν σοβαρό κίνδυνο για το Ισραήλ. Από οικονομικής άποψης, το Ισραήλ βρίσκεται σε λογική κατάσταση ενώ ο ισραηλινός αποκλεισμός έχει οδηγήσει την Γάζα να υποφέρει από έντονες ελλείψεις σε οτιδήποτε. Αλλά είναι στο διπλωματικό πεδίο στο οποίο λαμβάνει χώρα κατά κύριο λόγο η διαμάχη και εδώ και οι δύο πλευρές είναι περισσότερο ίσες.
Η θέση του Ισραήλ φαίνεται μάλλον ξεκάθαρη. Θέλει να χρησιμοποιήσει την στρατιωτική του δύναμη για να «καταστρέψει την Χαμάς» σύμφωνα με τις επικεφαλίδες της New York Times από τον Amos Yadlin, πρώην επικεφαλής των Ισραηλινών Στρατιωτικών Πληροφοριών. Το άρθρο στην Washington Post τουMichael Oren, μέχρι πρόσφατα Ισραηλινού πρέσβη στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι χονδροειδέστερο. Ο Oren λέει στους δυτικούς φίλους του Ισραήλ να μην ανακατευτούν σε αυτό και πάνω από όλα να μην προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν εκεχειρία μέχρι το Ισραήλ να ολοκληρώσει το έργο του.
Η θέση της Χαμάς είναι εξίσου σαφής. Ο αρχηγός της, Kahled Meshal, έχει πει ότι μία εκεχειρία είναι δυνατή μόνο αν αρθεί ο οχτάχρονος αποκλεισμός, καθώς οι κάτοικοι της Γάζας ζουν «έναν αργό θάνατο στην μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου». Η διαρκώς αυξανόμενη απώλεια ζωών, δυσανάλογα των Παλαιστινίων, και η μαζική καταστροφή στην Γάζα έχει οδηγήσει σε παγκόσμιες εκκλήσεις για μία «ανθρωπιστική εκεχειρία», συμπεριλαμβανομένης μία ομόφωνης πρότασης στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Το διπλωματικό παιχνίδι είναι ποιος διαπραγματεύεται με ποιον. Αρχικά, η Αίγυπτος (αδιάλλακτα εχθρική προς την Χαμάς) διακήρυξε τους όρους μιας εκεχειρίας, μετά από διαβούλευση με το Ισραήλ και χωρίς ούτε να πληροφορήσει την Χαμάς. Αργότερα, παγκόσμιες δυνάμεις επεδίωξαν να συμπεριλάβουν τη Χαμάς αποκλείοντας την Αίγυπτο και διαπραγματευόμενες με την Χαμάς μέσω Κατάρ και Τουρκίας. Η υποστήριξη αυτής της πρωτοβουλίας από υπουργό εξωτερικών των Η.Π.Α. John Kerry οδήγησε σε καταγγελία από τους Ισραηλινούς για την «προδοσία» του.
Και οι δύο πλευρές παίζουν για να κερδίσουν την παγκόσμια κοινή γνώμη. Οι Ισραηλινοί υπολογίζουν στην de facto αποδοχή της συνεχιζόμενης κατοχής της Παλαιστίνης. Ο πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu έχει επιβεβαιώσει τις προθέσεις του Ισραήλ να διατηρήσει για πάντα τις δυνάμεις του στα σύνορα με την Ιορδανία και τη Συρία και επιμένει στην «αποστρατικοποίηση» της Χαμάς. Η Χαμάς βασίζεται στην αργή κατάρρευση της παγκόσμιας υποστήριξης προς το Ισραήλ. Αναλυτικά, φαίνεται προφανές ότι, μεσοπρόθεσμα, η Χαμάς θα κερδίσει αυτό το διπλωματικό παιχνίδι. Επίσης φαίνεται ξεκάθαρο ότι το Ισραήλ απλώς θα περιχαρακωθεί. Αντί να πανηγυρίσει για την νέα συμφωνία μεταξύ Χαμάς και Φατάχ, με την σιωπηρή αποδοχή μίας λύσης δύο κρατών από την Χαμάς, το Ισραήλ θα πετύχει την ενός κράτους λύση του με μία εκδίκηση. Το Ισραήλ μπορεί να εξολοθρεύσει την Χαμάς ως οργάνωση. Αυτό που θα πάρουν μετά φυσικά δεν είναι μία ομάδα συγκαταβατικών Παλαιστινίων, αλλά τους υποστηρικτές ενός ισλαμικού χαλιφάτου, μίας ομάδας που δεν έχει ακόμη πραγματική παρουσία στην Παλαιστίνη.
Πηγή: Immanuel Wallerstein via afterhistory.blogspot.gr
Μετάφραση: Μαρία Γραμμένου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Εδώ εκτονώνεστε ...