23 Αυγ 2018

Χολέρα, πείνα μα κοιτάμε αλλού: Η Υεμένη του πηλού και των βασιλισσών

Υεμένη. Έχω ακόμα ένα βιβλίο που το κοίταζα παιδί κι ονειρευόμουν. 'Γεμενί' σημαίνει άγριος, μού είχαν πει.
Μια χώρα μαγική μυστηριώδης, χώρα παραμυθιών με τα δαντελωτά πολυόροφα σπίτια, άνδρες με το μαχαίρι στη ζώνη και μυθικές βασίλισσες.  
Όχι πια. 
Κλεπτοκρατία και σκουπιδότοπος ονομαζόταν τα τελευταία χρόνια, δρόμοι δίχως γυναίκες, σπίτια που κατέρρεαν και πλαστικές σακούλες πιο πολλές από πουλιά ή ψάρια.
Κι ύστερα ήρθε ο πόλεμος.
Μάρτιο του 2015 ξεκίνησε ο Εμφύλιος. Οι Σαουδάραβες βομβαρδίζουν με αμερικάνικες βόμβες, η έλλειψη νερού έφερε χολέρα. Σκελετωμένα βρέφη, παιδιά που τρέφονται στους σκουπιδότοπους. 17 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν την απόλυτη πείνα, το λιμό. Αλλά ο κόσμος στρέφει αλλού το πρόσωπο. 
Σας φέρνω άρθρα και εικόνες πολέμου και καταστροφής με συνδέσμους για πιο πολλά. Και πιο κάτω, λίγες εικόνες από αυτά που χάνονται, αυτά που έτρεφαν τα όνειρά μου όταν  γινόμουν δυνατή βασίλισσα και άγριος πολεμιστής που με το κοφτερό μαχαίρι στο ζωνάρι πολεμούσα για το δίκιο πάνω στο αραβικό άλογό μου.

18 Μαΐ 2018

ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΝΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΥΝΟΥΧΙΣΜΕΝΟΥΣ


Σε ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια του μπαρόκ, γονείς απελπισμένοι από τη φτώχεια ευνούχιζαν τους γιους τους.

Η Eκκλησία απαγόρευε τις γυναικείες φωνές στις θολωτές αίθουσές της, αλλά απαιτούσε αγγελικές φωνές με τρομερό όγκο πνευμόνων, που θα ανέβαζαν τους πιστούς στους ουρανούς.

Στην Ιταλία, χιλιάδες νεαρά αγόρια πέθαιναν για χάρη της ομορφιάς της μουσικής ή έγιναν σούπερσταρς στις παγκόσμιες όπερες.


Οι πρώτοι καστράτοι

Στα μέσα του 16ου αιώνα ξεκίνησαν να εμφανίζονται στην Ευρώπη οι πρώτοι καστράτοι προκαλώντας αμηχανία, που γρήγορα έγινε θαυμασμός. Πρόγονοί τους υπήρξαν οι ευνούχοι των μεσαιωνικών βασιλικών αυλών.

Το 1589 ο Πάπας Σίξτος Ε΄, τους ενέταξε στη χορωδία της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, αναδιοργανώνοντάς την ειδικά για χάρη τους.

Σύντομα, οι καστράτοι υπερκέρασαν τα αγόρια, των οποίων οι φωνές «έσπαγαν» κατά την εφηβεία.

5 Μαρ 2018

Ο ανυπόταχτος λαός της Αθήνας ματαιώνει την πολιτική επιστράτευση

Η πολεμική σημαία του Ράιχ στην Ακρόπολη (Μάιος 1941)
«Η τρελή μαχητικότητα αυτού του λαού κάθε μέρα γίνεται και πιο μεγάλη. Τι παράδειγμα πάθους για την ελευθερία δίνουν οι Έλληνες σ’ όλη την Ευρώπη και στη Γαλλία!». Απόσπασμα από το ημερολόγιο του Ροζέ Μιλλιέξ. 
Στο δεύτερο μισό του 1942 η λαϊκή Αντίσταση απέναντι στον Άξονα, ένοπλη και μη, κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία της στην Ελλάδα επιφέροντας σοβαρά πλήγματα στους κατακτητές: η ανατίναξη, στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, του κτιρίου της ΕΣΠΟ στο κέντρο της Αθήνας από την ΠΕΑΝ, γεγονός μοναδικό έως τότε στην κατεχόμενη Ευρώπη, που συντέλεσε στη ματαίωση της προσέλκυσης εθελοντών από την Ελλάδα για το Ανατολικό Μέτωπο· η ανατίναξη της στρατηγικής γέφυρας του Γοργοποτάμου από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, με τη συμμετοχή Άγγλων κομάντος ειδικών στις ανατινάξεις, μία κορυφαία αντιστασιακή πράξη, που επέφερε καίριο πλήγμα στο γόητρο του Άξονα αλλά και στην επιχειρησιακή δυνατότητα της στρατιάς του Ρόμμελ στη Βόρειο Αφρική· η διαδήλωση της 22ας Δεκεμβρίου 1942 με αίτημα επισιτιστικό και εναντίον της τρομοκρατίας του Άξονα, μία μαζική λαϊκή κινητοποίηση που καταπνίγηκε βίαια.
Τα παραπάνω αποτελούν μερικές από τις πιο σημαντικές αντιστασιακές πράξεις της περιόδου και σηματοδοτούν το πέρασμα από την «αυθόρμητη αντίσταση» στην «οργανωμένη αντίσταση», με κυρίαρχο το ρόλο του ΕΑΜ αλλά και εξελισσόμενη την «αφύπνιση των αστών», κατά την εύστοχη έκφραση του Σόλωνα Γρηγοριάδη.

25 Ιαν 2018

Τα αρχαία αγάλματα δεν ήταν λευκά - Κάποτε ο Παρθενώνας είχε εκθαμβωτικά χρώματα




Τα αγάλματα μπορεί να ήταν εξοπλισμένα με ασπίδες και κράνη - μπρούντζος που λάμπει σαν χρυσός, σε αντίθεση με το θαμπό χρώμα που βλέπουμε σήμερα. (Πηγή: Μουσείο Καλών Τεχνών του Σαν Φρανσίσκο)     Τα αρχαία αγάλματα δεν ήταν στην αρχή απλώς λευκό μάρμαρο, αλλά «μία έκρηξη χρώματος και φανταχτερής διακόσμησης», γράφει η Natalie Haynes στο BBC, τονίζοντας πως «αυτό δείχνει ότι έχουμε φανταστεί τον αρχαίο κόσμο λάθος».   Ακολουθεί το άρθρο της με τίτλο «Όταν ο Παρθενώνας είχε εκθαμβωτικά χρώματα»:   Όταν ο Βικτωριανός ζωγράφος Lawrence Alma-Tadema παρουσίασε για πρώτη φορά το έργο του «Ο Φειδίας δείχνει τη ζωφόρο του Παρθενώνα στους φίλους του», πρέπει να υπήρξε μία ευχάριστη «κυκλικότητα»: ένας ζωγράφος αποκαλύπτει με υπερηφάνεια τον νέο του πίνακα για έναν γλύπτη που αποκαλύπτει με υπερηφάνεια το νέο γλυπτό του.   Ήταν το 1868 και στον σύγχρονο θεατή ο πίνακας φαίνεται αρκετά αθώος. Ο Φειδίας, ο γλύπτης με το μούσι, στέκεται μπροστά στη Ζωφόρο του Παρθενώνα -τους χαρακτήρες που απεικονίζονται σε αυτή, ανθρώπους αλλά και άλογα, θα μπορούσε να τους μελετήσει λεπτομερώς ο Alma-Tadema στο Βρετανικό Μουσείο. Αυθεντίες του 5ου αι. στην Αθήνα θαυμάζουν την εξαιρετική δουλειά του γλύπτη: την απεικόνιση των υφασμάτων, το απίστευτο βάθος (σε κάποια σημεία τέσσερα άλογα καλπάζουν το ένα δίπλα στο άλλο μόλις σε μία ή δύο ίντσες μαρμάρου). Οι θεατές μπορεί επίσης να παρατηρήσουν τα σκούρα, όμορφα χρώματα που «ζωντανεύουν» το γλυπτό.   Ο Alma-Tadema έκανε μια τολμηρή δήλωση με αυτόν τον πίνακα: το χρώμα είχε χαθεί από τα γλυπτά όταν αυτά παρουσιάστηκαν στο Βρετανικό Μουσείο. Πάνω από δύο χιλιετίες καιρικών φαινομένων και πολέμου είχαν αποχρωματίσει και κάνει λευκό το μάρμαρο. Από τον 18ο αιώνα και μετά, πολλοί σημαντικοί ιστορικοί τέχνης προτιμούσαν έτσι τα πράγματα: κάποιοι όπως ο Johann Joachim Winckelmann -του οποίου το δίτομο βιβλίο ιστορίας της αρχαίας τέχνης εκδόθηκε το 1764- προτιμούσαν να φαντάζονται τα αρχαία γλυπτά ως μια μία μάζα πανέμορφου, λαμπερού λευκού. 

20 Ιαν 2018

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΠΕΡΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΣΙΩΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ


του Κ.Ρουσίτη (από την Εργατική Εξουσία Σεπτέμβρης 2006)

Η γέννηση

Το σιωνιστικό κίνημα γεννήθηκε στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα στο κλίμα των αντισημιτικών πογκρόμ της τσαρικής Ρωσίας. Σε συζητήσεις διανοουμένων των εβραϊκών κοινοτήτων της Ευρώπης, έμπαινε το ζήτημα της ενοποίησης του εβραϊκού έθνους σε μια δική του πατρίδα. Σε αυτές τις συζητήσεις κοινωνικές απελευθερωτικές θεωρίες συνδυάζονταν με θρησκευτικό μυστικισμό και ρεαλιστική πολιτική. Διαμορφωτής και μεγάλος θεωρητικός του σιωνισμού καθιερώθηκε ο Χέρτσελ ο οποίος μάλιστα ιδρύει το 1896 την Παγκόσμια Σιωνιστική Οργάνωση για την προώθηση των σκοπών του. Το κομβικό στοιχείο του σιωνισμού είναι η εγκατάσταση των εβραίων στην «ιστορική τους πατρίδα», στη «Γη του Ισραήλ», όπου θα δημιουργήσουν ένα κράτος αποκλειστικά εβραϊκό. Φυσικά οι σιωνιστές ήξεραν πως τα εδάφη που διεκδικούσαν κατοικούνταν από συμπαγή αραβικό πληθυσμό. Συνεπώς, κάτι θα έπρεπε να γίνει με τους ανθρώπους που κατοικούσαν. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι σιωνιστές ηγέτες πρόκριναν τη λύση της εκκαθάρισης, της «μεταφοράς» τους εκτός συνόρων. Μάλιστα, όπως γίνεται πάντα, μια σειρά ψευτοϊδεολογήματα φτιάχτηκαν για να νομιμοποιήσουν αυτή την ταχτική. Ειπώθηκε ότι η γη της Παλαιστίνης ήταν σχεδόν ακατοίκητη, ότι οι άραβες ήταν νεώτεροι κάτοικοι, επομένως με λιγότερα «ιστορικά δικαιώματα», κλπ, κλπ.
Το κεντρικό ωστόσο επιχείρημα του σιωνισμού ήταν (και είναι) πως το νέο κράτος θα αποτελεί ένα ισχυρό ανάχωμα του «πολιτισμού» απέναντι στους «βάρβαρους» ασιάτες. Ένα κράτος που σύμφωνα με την διάσημη φράση του Χέρτσελ θα ήταν «ένας προμαχώνας της Ευρώπης απέναντι στην Ασία». Αυτό το δομικό στοιχείο του σιωνισμού ειπώθηκε σε τόσες παραλλαγές όσες και οι διάφορες συνιστώσες του. Γι αυτό και οι σιωνιστές προσπάθησαν από την αρχή μέχρι το τέλος να πετύχουν τους στόχους τους με τη συμμαχία και την βοήθεια κάποιας «Μεγάλης Δύναμης» της εποχής. Όλοι οι αντιδραστικοί ηγέτες της εποχής (από τον Τσάρο της Ρωσίας μέχρι Σουλτάνο) προσεγκίστηκαν για να ευνοήσουν το σιωνιστικό εγχείρημα. Ο Χέρτσελ για παράδειγμα γράφει στον αυτοκράτορα της Γερμανίας: «Αναμφίβολα, ο γρήγορος εποικισμός ενός ουδέτερου λαού στην Ανατολή, μπορεί να φανεί εξαιρετικά σημαντικός για την πολιτική της Γερμανίας στην Ανατολή. Για ποιο λαό πρόκειται; για έναν λαό που, σπρωγμένος από την πραγματικότητα, είναι αναγκασμένος να ενωθεί με τις γραμμές των επαναστατικών ομάδων». (σελ. 13)

ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ PDF


*Τα Βαλκάνια ονομάστηκαν «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης». Και οι Ευρωπαίοι αυτή τη στιγμή δίνουν περισσότερη σημασία στην πυρίτιδα που υπάρχει εδώ παρά στο όνομα της πυριτιδαποθήκης. Τα ονόματα δεν κάνουν ζημιά, παρά μόνο σ’ αυτούς που τα χάνουν και δεν έχουν να εμπορευτούν τίποτα άλλο εκτός από ονόματα. Που, όσο πιο ένδοξα είναι, τόσο πιο καλή τιμή πιάνουν στη μαύρη αγορά των ονομάτων. Τα Σκόπια θέλουν το όνομα Μακεδονία, για τον ίδιο λόγο που δεν τους το δίνουμε εμείς. Ξέρουν πως θα μπορούσαν να το εμπορευτούν, όπως εμείς εμπορευόμαστε το ένδοξο όνομα Ελλάδα, που αν δεν το είχαμε κανείς δεν θα μας δάνειζε, τέτοιοι αχαΐρευτοι που είμαστε. Το όνομα μας είναι η τραπεζική μας εγγύηση.
Λέμε: δώστε κάτι στον αόμματο! Μη βλέπετε που είναι ανάπηρος. Οι πρόγονοί του όμως, είχαν κάτι μάτια, να! Διαπερνούσαν τα ουράνια και έφταναν εκεί που βρίσκονταν κρυμμένες από κάθε βέβηλο βλέμμα αδαούς και ηλιθίου οι Ιδέες του Πλάτωνα.
Βασίλης Ραφαηλίδης
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Β.Ραφαηλίδης – Μακεδονία είναι οι Μακεδόνες